Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

W minionym roku inspektorzy pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Olsztynie przeprowadzili na terenie Warmii i Mazur 4123 kontrole. Podczas 601 kontroli (prawie 15 procent ogółu) stwierdzono nieprawidłowości w zakresie wypłacania wynagrodzeń i innych świadczeń pracowniczych. W 2008 r. tego rodzaju uchybienia wykazano podczas 544 kontroli.

W wyniku kontroli inspektorzy pracy wydali 189 decyzji (w 2008 r. - 198) nakazujących wypłacenie 1719 pracownikom wynagrodzeń i innych świadczeń pieniężnych w łącznej kwocie ponad 2,1 mln złotych (w roku 2008 - 2 mln). Najczęściej nakazywano wypłatę: wynagrodzenia za pracę (prawie 60 procent decyzji), ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop (13 procent), wynagrodzenia za czas choroby i wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

W związku z nieprzestrzeganiem przepisów dot. wynagrodzeń, inspektorzy pracy wymierzyli pracodawcom lub innym osobom odpowiedzialnym 168 mandatów karnych (w 2008 r. - 184) na łączną kwotę ponad 320 tys. zł. Ponadto do sądów grodzkich skierowano 41 wniosków o ukaranie, a wobec 106 osób zastosowano środki wychowawcze.

W ubiegłym roku spośród 1557 skarg skierowanych do OIP, aż 652 (prawie 42 procent) dotyczyło spraw płacowych (w 2008 roku było 613 takich skarg, przy 1487 skargach ogółem). Prawie 300 skarg dotyczyło bezpośrednio niewypłacania pracownikom pensji (232 skargi w 2008 r.). W pozostałych przypadkach (z 652) była mowa o innych świadczeniach pieniężnych. Przeprowadzone kontrole wykazały, że niewypłacanie bądź nieterminowe wypłacanie wynagrodzeń i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy występuje przede wszystkim u pracodawców prowadzących działalność produkcyjną (przemysł drzewny, budowa maszyn), a także budowlaną i usługową. W ocenie kontrolowanych pracodawców, główną przyczyną zaistniałej sytuacji są trudności finansowe związane z ogólną sytuacją w Polsce. Inspektorom pracy trudno było jednak ustalić, czy jest to związane z ogólnoświatowym kryzysem, czy z innymi problemami pracodawców.

Nadal jedną z głównych przyczyn nieprzestrzegania przepisów jest to, że pracodawcy ich nie znają lub źle interpretują. Dotyczy to przede wszystkim przepisów związanych z obliczaniem ekwiwalentów pieniężnych za urlop wypoczynkowy, wynagrodzenia za okres choroby, dokonywaniem potrąceń z wynagrodzeń za pracę.

Problem ten jest widoczny szczególnie w małych zakładach pracy, gdzie pracodawcy sami zajmują się sprawami kadrowymi, albo ze względów finansowych powierzają je pracownikom nie posiadającym odpowiednich kompetencji w tym zakresie.

W 2009 roku inspektorzy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Olsztynie w 71 zakładach z terenu Warmii i Mazur szczegółowo badali przestrzeganie przepisów prawa pracy dotyczących wypłacania wynagrodzeń i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy. Problem badano w zakładach różnych branż, przede wszystkim firmach produkcyjnych, handlowo-usługowych, budowlanych i transportowych. W skontrolowanych zakładach zatrudnionych było łącznie 3481 pracowników. Nieprawidłowości polegające na niewypłaceniu lub zaniżeniu należnego wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy dotyczyły 2438 osób.

Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości polegały przede wszystkim na:
- niewypłaceniu wynagrodzenia za pracę - w 19 zakładów, tj. prawie 27 procent skontrolowanych (w 2008 r. było to prawie 35 procent firm, w których problem badano),
- nieterminowym wypłacaniu wynagrodzenia za pracę (18 zakładów, tj. ponad 25 procent skontrolowanych (w 2008 r. - ponad 21 procent)
- niewypłaceniu bądź zaniżeniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy - 18 procent zakładów (w 2008 r. ponad 30 procent),
- niewypłaceniu bądź zaniżeniu wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych - prawie 17 procent firm (w 2008 r. prawie 38 procent),
- niewypłaceniu wynagrodzenia za okres choroby - 10 procent zakładów (w 2008 r. - ponad 11 procent).

Z ustaleń inspektorów pracy wynika, że przyczynami powyższych nieprawidłowości były przede wszystkim: nieznajomość przepisów przez pracodawców oraz brak środków finansowych (tak twierdziła blisko połowa pracodawców).

Największe zaległości w wypłacie wynagrodzeń z powodu braku środków wystąpiły w:

- zakładzie branży drzewnej w Piszu, gdzie blisko 350 pracownikom nie wypłacono zaległego wynagrodzenie za pracę w sierpniu i wrześniu 2009 r. w łącznej kwocie brutto ponad 460 tys. zł; jako powód niewypłacenia ww. należności pracodawca wskazał brak środków finansowych; po interwencji inspektora, pracodawca zaległe wynagrodzenia wypłacił; aktualnie - zakład wraz z pracownikami został przejęty przez inną firmę;

- fabryce mebli w Pasłęku - 103 pracownikom nie wypłacono wynagrodzeń za pracę za luty 2009 r. w łącznej kwocie 250 040 zł; ponadto 3 pracownikom nie wypłacono ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w łącznej kwocie 795 zł; powodem niewypłacenia tych należności był brak środków finansowych, w konsekwencji firma postawiona została w stan upadłości,

- zakładzie branży handlowej z okolic Barczewa - 12 pracownikom nie wypłacono wynagrodzenia za pracę za sierpień, październik, listopad i grudzień 2008 r. w łącznej kwocie 20 566 zł; ponadto 4 pracownikom nie wypłacono ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy; powodem niewypłacenia wynagrodzeń był, podawany przez pracodawcę, brak środków finansowych,

- spółce produkującej narzędzia w Ełku - 14 pracownikom nie wypłacono wynagrodzenia za pracę za grudzień 2008 r. w łącznej kwocie 31 854 zł, a 9 pracownikom wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy w łącznej kwocie 2112 zł,

- firmie doradczej w Gronowie Górnym - 6 pracownikom nie wypłacono należnego wynagrodzenia za okres od lutego do września w łącznej kwocie 10 607 zł brutto; przyczyną był brak środków finansowych spowodowany, według pracodawcy, niewywiązywaniem się kontrahentów z zobowiązań finansowych wobec firmy,

- zakładzie produkcji skórzanej w Elblągu - 10 pracownikom nie wypłacono należnego wynagrodzenia za pracę za okres od marca do czerwca 2009 r. w łącznej kwocie 11 143 zł brutto; również w tym przypadku, jako przyczynę niewypłacenia należności pracodawca wskazał brak środków finansowych spowodowany niewywiązywaniem się kontrahentów z zobowiązań finansowych wobec zakładu,

- zakładzie produkującym meble w Pasłęku - 36 pracownikom nie wypłacono wynagrodzenia za pracę w sierpniu 2009 r. w łącznej kwocie brutto 53 630 zł, 2 pracownikom ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy w łącznej kwocie brutto 363,40 zł, a 3 pracownikom odszkodowania za okres wypowiedzenia w łącznej kwocie brutto 1914 zł.

Najwięcej nieprawidłowości wynikających z nieznajomości przepisów wystąpiło w:

1. przedsiębiorstwie budowlanym z Lidzbarka Warmińskiego, gdzie stwierdzono, że:

- 4 pracownikom nie wypłacono ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy,
- 1 pracownikowi zaniżono wysokość ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy,
- 2 pracownikom zaniżono wysokość wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy,
- 2 pracownikom w latach 2007-2008 wypłacano wynagrodzenie za pracę w wysokości niższej niż to wynikało z umowy o pracę,
- 2 pracownikom dokonano bezpodstawnych potrąceń z wynagrodzenia za pracę.

2. spółce branży poligraficznej w Elblągu, w której stwierdzono, że:
- 25 pracownikom wypłacano wynagrodzenie za pracę w wysokości niższej od minimalnego wynagrodzenia za pracę,
- 25 pracownikom zaniżono wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych,
- 8 pracownikom zaniżono wynagrodzenie za okres choroby,
- 8 pracownikom zaniżono wynagrodzenie za urlop.

3. szpitalu w Biskupcu, w którym stwierdzono, że:
- 41 pracownikom zaniżono wysokość dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy,
- wynagrodzenie za pracę pracownikom wypłacano nieterminowo,
- 10 pracownikom zaniżano wysokość wynagrodzenia za pracę w porze nocnej w trakcie dyżuru medycznego pełnionego w soboty, niedziele i święta,
- 19 pracownikom zaniżano wynagrodzenie za dyżury medyczne.

W efekcie kontroli inspektorzy pracy:

- wydali 30 decyzji płacowych nakazujące wypłacenie 287 pracownikom 439 213 zł tytułem wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy,

- 27 osób ukarali mandatami karnymi w łącznej wysokości 38 500 zł; w stosunku do 4 osób skierowano wnioski do sądu grodzkiego, a wobec 11 zastosowano środki oddziaływania wychowawczego.

W wyniku realizacji środków prawnych wydanych przez inspektorów pracy:

1. 786 pracownikom wypłacono 279 178 zł tytułem należnego wynagrodzenia za pracę,
2. 183 pracownikom wypłacono 10 321 zł tytułem należnego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,
3. 12 pracownikom wypłacono 2133 zł tytułem należnego wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy
4. 30 pracownikom wypłacono 2630 zł tytułem należnego ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
5. 6 pracownikom wypłacono 2919 zł tytułem należnego wynagrodzenia za okres choroby
6. 5 pracownikom wypłacono 6639 zł tytułem należności związanych z podróżą służbową
7. 2 pracownikom wypłacono 4013 zł tytułem należnej odprawy pieniężnej przysługującej pracownikom zwalnianym z przyczyn nie dotyczących pracownika.