Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Wojewoda warmińsko-mazurski Marian Podziewski oraz wójt gminy Górowo Iławeckie Bożena Olszewska-Świtaj zapraszają na uroczystości związane z obchodami 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej oraz uroczystości poświęcone pamięci ofiar i jeńców Stalagu I A-Stablack w Kamińsku koło Górowa Iławeckiego.

- Czas przemija niepostrzeżenie szybko. Minęło już 70 lat od wybuchu II wojny światowej, która była najkrwawszą i najcięższą. Przemija czas, ale trwa nasza pamięć o tych, których wojna zabrała. Pamiętamy o pokoleniu Europejczyków, którym wojna zniszczyła wszystko to, co jest sensem i smakiem życia, odebrała marzenia. Pragnę, aby nigdy żaden Polak, Belg, Anglik, Francuz i Włoch, nie doznał tego, co było doświadczeniem więzionych w Kamińsku dziesiątek tysięcy młodych mężczyzn, którym oprócz broni chciano odebrać ludzką godność - mówi wojewoda Marian Podziewski.

Uroczystości rozpoczną się 12 września (sobota) o godz. 11.00 nabożeństwem ekumenicznym na miejscowym stadionie.

Następnie odbędą się: » 12.30 - rozpoczęcie uroczystości; wystąpienia zaproszonych gości
» 13.00 - występ chóru Ornament
» 13.20 - występ Orkiestry Garnizonowej Wojska Polskiego
» 13.40 - przemarsz na skwer (przy budynku administracji Zakładu Karnego)
» 13.50 - apel pamięci
» 14.00 - odsłonięcie obelisku
» 14.30 - zwiedzanie wystawy pamiątek obozowych (Szkoła Podstawowa)
» 15.00 - konferencja prasowa w szkole podstawowej

Gmina Górowo Iławeckie leży na terenie byłych Prus Wschodnich - obszaru o bardzo bogatej, zmiennej, ale też i tragicznej historii. Jej najnowszy rozdział rozpoczął się po II Wojnie Światowej, w wyniku której Prusy zostały podzielone pomiędzy Polskę i ZSRR (Rosję). Większość rdzennych mieszkańców opuściła swoje rodzinne strony, które zostały zasiedlone przez ludność napływową o zróżnicowanym etnicznie pochodzeniu. Taka sytuacja nie wpływała pozytywnie na poznawanie i kultywowanie historii tych ziem.

Fakt istnienia na terenie gminy Górowo Iławeckie Stalagu 1A Stablack dotychczas znany był nielicznej grupie pasjonatów historii. A przecież był to największy obóz jeniecki w Prusach Wschodnich. Przez jego baraki przewinęło się około 80 tys. jeńców francuskich, 90 tys. jeńców radzieckich, 23 tys. belgijskich, 40 tys. polskich, 7 tys. brytyjskich i 12 tys. jeńców włoskich. Wskutek chorób, epidemii i wycieńczenia straciło tam życie kilkanaście tysięcy żołnierzy, głównie radzieckich.

Na szczególną uwagę zasługuje również fakt pobytu w Stablacku żołnierzy - obrońców Westerplatte wraz z dowódcami - majorem Henrykiem Sucharskim i kapitanem Franciszkiem Dąbrowskim.

Pomysł uczczenia tego miejsca jest inicjatywą oddolną, spontaniczną, wynikającą z potrzeby przywrócenia pamięci historycznej, zgłaszaną zarówno przez mieszkańców gminy, jak też i byłych więźniów i ich rodzin. Mając na uwadze potrzebę szerszego uwolnienia tej społecznej energii, Gmina Górowo Iławeckie przejęła na siebie koordynację całości działań i podjęła szereg kroków mających na celu doprowadzenie do uroczystości, którą zaplanowano na dzień 12 września 2009 r.

Przede wszystkim ze środków gminnych dokonano remontu nawierzchni 700-metrowego odcinka ulicy prowadzącej do miejsca uroczystości - skweru przed siedzibą administracji Zakładu Karnego. Wraz z przebudową drogi wyremontowany został także chodnik. Przeprowadzone zostały prace związane z zagospodarowaniem skweru (rekultywacja, wykonanie alejek), którego centralnym punktem jest obelisk z tablicą pamiątkową. Wykonano szereg prac modernizacyjnych (trybuna, chodnik i ogrodzenie) na stadionie w Kamińsku, gdzie odbędzie się część uroczystości.

W związku z planowanym przedsięwzięciem zostało wymienione pokrycie dachowe oraz odnowiona elewacja budynku administracyjnego Zakładu Karnego, usytuowanego przy skwerze. Także mieszkańcy Kamińska aktywnie włączyli się w przygotowania - zarówno poprzez czynny udział w pracach, jak też i w sposób pośredni: odnowione zostały elewacje kilku budynków mieszkalnych.

Równolegle z pracami „w terenie”, Gmina Górowo Iławeckie podjęła szeroką kampanię promocyjno-informacyjną przedsięwzięcia. Informacje o planowanym upamiętnieniu zostały przedstawione w mediach, uruchomiono specjalną stronę internetową (www.stalag1a.stablack.eu), która cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem wśród byłych jeńców i ich bliskich oraz pasjonatów historii. Kontakty nawiązało wiele osób związanych z tematem.

Do ambasad państw, których obywatele byli więzieni w obozie (Rosja, Włochy, Wielka Brytania, Francja, Belgia), wysłane zostały zaproszenia do udziału w uroczystościach oraz prośby o pomoc w nawiązaniu kontaktów z jeńcami oraz ich rodzinami. Uzyskano zgodę Dowódcy Wojsk Lądowych, gen. broni Waldemara Skrzypczaka na udział w uroczystości wojska - 20 Brygady Zmechanizowanej w Bartoszycach. W najbliższą sobotę w Kamińsku zobaczymy kompanię honorową ze sztandarem brygady, odbędzie się apel poległych, oddana zostanie salwa honorowa; wystąpi także orkiestra wojskowa.

Pamiątkowy obelisk, którego odsłonięcie będzie stanowiło kulminacyjny punkt uroczystości, został zaprojektowany przez pracowników Urzędu Gminy. Uchwała w sprawie jego wzniesienia została podjęta przez Radę Gminy Górowo Iławeckie w dniu 29 sierpnia 2008 r. Zgodnie z procedurami, projekt został zaopiniowany przez Komitet Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Podjęte przez gminę działania informacyjno-promocyjne odniosły zamierzony efekt: w uroczystości weźmie udział liczna grupa byłych więźniów i ich rodzin (z Belgii i Polski), wysocy przedstawiciele większości państw, do których skierowano zaproszenia; polskie władze rządowe i samorządowe.