W rzeczywistości XXI w., w obliczu masowego obrotu różnego rodzaju dobrami, należy sobie uświadomić także pewnego rodzaju zagrożenia, które mogą się wiązać np. z okazyjnym zakupem jakiegoś przedmiotu z nieznanego źródła.
Paserstwo umyślneO przestępstwie paserstwa stanowi art. 291 k.k. i 292 k.k. Pierwszy z wymienionych artykułów dotyczy paserstwa umyślnego: „kto rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.”
W jakich okolicznościach można dopuścić się paserstwa?
Paserstwa umyślnego dopuszcza się zatem osoba, która nabywa rzecz kradzioną, pomaga w jej zbyciu, ale także przyjmuje daną rzecz pochodzącą z kradzieży lub pomaga ją ukryć. W tych przypadkach można mówić o odpowiedzialności sprawcy, gdy był on świadomy, że dana rzecz pochodzi z kradzieży lub przynajmniej był świadomy możliwości takiego stanu rzeczy i godził się z nim. Dodatkowo nabywając, pomagając w zbyciu, przyjmując lub ukrywając daną rzecz, paser musi działać w zamiarze bezpośrednim - czyli sprawca chce popełnić dany czyn i jest świadomy tego, czego się dopuszcza. Szczególnie jeżeli chodzi o nabycie rzeczy pochodzącej z czynu zabronionego, należy pamiętać, że nabywca nigdy nie stanie się właścicielem rzeczy, gdyż w poprzedniej fazie posiadania, nie był nim też złodziej. Zgodnie ze starożytną zasadą: nikt nie może przekazać więcej praw, niż sam posiada.
Nieumyślne popełnienie przestępstwa paserstwaDrugą formą paserstwa jest paserstwo nieumyślne. Art. 292 § 1 k.k. stanowi: „kto rzecz, o której na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i może przypuszczać, że została uzyskana za pomocą czynu zabronionego, nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2” oraz § 2: „w wypadku znacznej wartości rzeczy, o której mowa w § 1, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”
W tym przypadku sprawca podlega odpowiedzialności karnej, gdy powinien i mógł przypuszczać, że dana rzecz pochodzi np. z kradzieży. Jeżeli jakiś przedmiot wydaje się nam pochodzić z „podejrzanego” źródła, a ponadto jest np. sprzedawany po bardzo niskiej cenie, nieodpowiadającej wręcz rzeczywistej wartości przedmiotu, bardzo możliwe, że nabywając taki przedmiot, dopuścimy się paserstwa z art. 292 k.k. Podręcznikowym przykładem jest nabywanie rzeczy po nadspodziewanie niskiej cenie na melinie złodziejskiej.
Zatem należy być ostrożnym co i od kogo nabywamy, pomagamy w zbyciu, przechowujemy lub pomagamy w ukryciu, po to, by po prostu nie ściągać na siebie kłopotów. Warto także zaznaczyć, że zgodnie z art. 293 k.k., paserstwo umyślne bądź nieumyślne dotyczy także programów komputerowych. Sąd w prowadzonym postępowaniu ma prawo orzec przepadek rzeczy której przestępstwo paserstwa dotyczy.