Uchwałą Okręgowej Rady Radców Prawnych w Olsztynie z dnia 18 grudnia 2008 roku powołano do życia Stały Sąd Polubowny i Ośrodek Mediacji Gospodarczych przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Olsztynie. Dziś (9.03) nastąpiło uroczyste otwarcie tych instytucji. Na tę uroczystość do Olsztyna przyjechał prezes Krajowej Rady Radców Prawnych Maciej Bobrowicz.
Sądownictwo polubowne jest alternatywną formą rozstrzygania spraw cywilnych. Oznacza to, iż skonfliktowane strony, zamiast składać pozew do sądu powszechnego, mogą w drodze wspólnych ustaleń, zdecydować o poddaniu sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego. Od dziś będą to mogły zrobić w Olsztynie przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych.
Spory rozstrzygane są przez arbitrów wpisanych na listę arbitrów prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Olsztynie, rekrutujących się spośród radców prawnych OIRP, co gwarantuje właściwy poziom wiedzy prawniczej arbitrów. Przedmiotem postępowania przed Sądem Polubownym mogą być spory o prawa majątkowe lub spory o prawa niemajątkowe - mogące być przedmiotem ugody sądowej, z wyjątkiem spraw o alimenty.
Jakie są korzyści ze skorzystania z sądu polubownego? Po pierwsze - postępowanie jest tańsze, niż przed sądem powszechnym: w sprawach o wartości przedmiotu sporu nie przekraczającej 10 tys. zł opłata wstępna wynosi 250 zł. Po drugie - strony mają prawo wyboru sędziów (arbitrów), którym powierzą rozstrzygnięcie sporu, spośród osób które darzą zaufaniem. Po trzecie - postępowanie polubowne jest zdecydowanie szybsze, ponieważ nie obowiązują rygory formalne i proceduralne znane z postępowania przed sądem powszechnym, zaś rozstrzygnięcie powinno zapaść po pierwszym posiedzeniu. Postępowanie jest jednoinstancyjne. Po czwarte - strony mają możliwość określenia niektórych zasad postępowania. Po piąte - sprawy będą rozpatrywane w składach trzyosobowych, co gwarantuje bezstronność i wnikliwe rozważenie każdego problemu. Po szóste - strony mogą uzgodnić język lub języki, w których będzie prowadzone postępowanie. Po siódme - strony mogą wybrać prawo, według którego będzie orzekał sąd polubowny.
Strony muszą na piśmie zadeklarować, że ich spór rozstrzygnie sąd polubowny. Mogą już w łączącej ich umowie zadecydować, iż ewentualne spory będą rozstrzygały przed sądem polubownym przy OIRP w Olsztynie, bądź też podjąć taką decyzję, gdy już pojawił się konflikt. Możliwe jest też skierowanie sprawy do sądu polubownego przez jedną ze stron, wówczas strona przeciwna musi na piśmie poddać się właściwości tegoż sądu.
Postępowanie przed sądem polubownym kończy się ugodą. Do jej zawarcia nakłania sąd na każdym etapie postępowania.
Jeśli jednak nie będzie to możliwe, postępowanie kończy się wyrokiem, bądź postanowieniem Wyrok sądu polubownego ma moc równą wyrokowi i ugodzie zawartej przed sądem powszechnym po ich uznaniu przez sąd powszechny, albo po stwierdzeniu jego prawomocności. Oznacza to, że po zakończeniu postępowania przed sądem polubownym zainteresowana strona składa wniosek do sądu powszechnego o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego bądź zawartej przed nim ugody.
Mediacja to sposób polubownego rozstrzygania sporów w sprawach gospodarczych, to dobrowolna wymiana argumentów pomiędzy stronami sporu, które w obecności bezstronnego mediatora poszukują satysfakcjonującej ugody. Jest to alternatywna dla sądu droga rozwiązywania sporów adresowana do przedsiębiorców. Osiągnięte w ten sposób porozumienie jest akceptowane przez obie strony. Celem obecności mediatora jest doprowadzenie do porozumienia. Mediator nie rozstrzyga sporu między stronami, lecz stara się ułatwić im osiągnięcie porozumienia.
Postępowanie mediacyjne prowadzi się na wspólny wniosek stron skierowany do Ośrodka Mediacji Gospodarczych przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Olsztynie, bądź na wniosek jednej ze stron, gdy druga strona wyraziła zgodę na przystąpienie do postępowania. Może być też prowadzone na mocy postanowienia Sądu kierującego strony do mediacji.
Mediatorem może być radca prawny wpisany na listę radców prawnych Okręgowej Izby Radców Prawnych w Olsztynie, który ukończył profesjonalne szkolenie dla mediatorów i daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków mediatora. Strony zwracając się do Ośrodka Mediacji same wskazują mediatora, który będzie prowadził mediację. Jeśli tego nie zrobią, mediatora wyznaczy Prezes Ośrodka Mediacji.
Ugoda zawarta przed mediatorem ma po jest zatwierdzeniu przez sąd moc prawną ugody zawartej przed sądem. Jednakże podczas mediacji strony przy pomocy mediatora same ustalają sposób rozwiązania sporu, zaś w tradycyjnym postępowaniu sądowym zdane są na ocenę konfliktu dokonywaną przez sędziego.
Zakończona ugodą mediacja jest sukcesem stron, ogranicza koszty finansowe i emocjonalne związane z rozstrzyganiem sporu przez sąd, przez co łagodzi emocje i daje stronom możliwość dalszej współpracy biznesowej.