Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

W 27. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego, pod pomnikiem Wolności Ojczyzny na Placu Solidarności w Olsztynie odbyła się patriotyczna manifestacja. Organizatorem rocznicowego spotkania był Zarząd Regionu Warmińsko-Mazurskiego NSZZ „Solidarność” w Olsztynie.

O godz. 16.45 na Placu Solidarności stawili się nie tylko byli i obecni działacze związkowi, w tym osoby, których konsekwencje stanu wojennego dotknęły osobiście, ale również parlamentarzyści PiS, reprezentanci partii politycznych, duchowni, reprezentanci Urzędu Marszałkowskiego, Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Miasta Olsztyn, przedstawiciele organizacji związkowych z olsztyńskich zakładów pracy, reprezentanci straży pożarnej, straży granicznej i policji.

W jedynym tego wieczora wystąpieniu, Józef Dziki, przewodniczący warmińsko-Mazurskiej „Solidarności” przypomniał okoliczności wprowadzenia, przebieg i konsekwencje stanu wojennego. Wystąpienie przewodniczącego publikujemy niżej w całości.

Zebrani na placu wysłuchali okolicznościowego montażu słowno-muzycznego w wykonaniu uczniów i pedagogów z Liceum Ogólnokształcącego nr 4 w Olsztynie. Przy pomniku stanęła milicyjna Nyska, opancerzony SKOT oraz wojskowy gazik. Zapłonął też koksownik, chociaż powszechny w 1981 roku koks zastąpiły szczapy drzewne. Przygotowana przez Warmińsko-Mazurskie Stowarzyszenie Pojazdów Zabytkowych i Wojskowych „Huzar” inscenizacja miała przypomnieć starszym i pokazać młodszym mieszkańcom Olsztyna, jak wyglądały ulice polskich miast w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku i przez kilka następnych miesięcy.

Po złożeniu wieńców i kwiatów pod Pomnikiem Wolności Ojczyzny i odśpiewaniu hymnu państwowego, większość uczestników uroczystości przeszła pod obelisk upamiętniający Plac Solidarności, a następnie do kościoła pw. NSPJ, gdzie odprawiona została msza św. w intencji ofiar stanu wojennego.

Dodać należy, że przed uroczystością olsztyńscy działacze Prawa i Sprawiedliwości zapowiedzieli przygotowanie projektu uchwały w sprawie zmiany nazwy położonego u zbiegu ulic Bałtyckiej i Jeziornej Placu XXX-lecia ORMO na Plac Ofiar Stanu Wojennego. Że w Olsztynie znajduje się plac poświęcony ORMO, niedawno odkryli dziennikarze jednej z olsztyńskich gazet.

******

(Wystąpienie Józefa Dzikiego podczas uroczystości w 27. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego)

Szanowni Państwo. 27 lat temu, 13 grudnia 1981 roku, Rada Państwa dekretem, niezgodnie z obowiązującym prawem, wprowadziła na terytorium Rzeczpospolitej stan wojenny. Organem administrującym stała się niekonstytucyjna Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego z Wojciechem Jaruzelskim na czele.

Stan wojenny wprowadzony przez komunistycznych władców PRL-u 13 grudnia 1981 roku miał za zadanie unicestwienie wolnościowego zrywu społeczeństwa polskiego.

NSZZ Solidarność, która skupiała w swojej działalności niemal wszystkie nadzieje i dążenia milionów Polaków stała się podstawowym celem ataku.

Utworzono 52 ośrodki internowania, w których w szczytowym okresie przebywało 5 128 osób, w tym 313 kobiet. Ogółem w okresie stanu wojennego wydano 10 132 decyzje o internowaniu 9736 osób (396 decyzji dotyczyło internowanych ponownie).

W trybie doraźnym prokuratury powszechne i wojskowe wszczęły 10 774 śledztw przeciwko 13 634 osobom, w tym z dekretu o stanie wojennym przeciwko 2 594 osobom.

Od 13 grudnia do 22 lipca 1983 roku za czyny z pobudek politycznych sądy powszechne skazały 1 685 osób, w tym 979 na podstawie ustawodawstwa stanu wojennego, a sądy wojskowe 10 191 osób, w tym 5 681 za przestępstwa z dekretu o stanie wojennym.

Najsurowsze wyroki ferowano wobec osób, które po wprowadzeniu stanu wojennego nie zaprzestały działalności związkowej, organizowały strajki i akcje protestacyjne w zakładach pracy. W grupie skazanych za zorganizowanie lub kierowanie strajkiem na karę do 3 lat pozbawienia wolności było 85 osób, na karę 3 lat - 50 osób, powyżej 3 lat - 32 osoby. (Dla porównania - w tym samym okresie za przestępstwa kradzieży z włamaniem lub szczególnie zuchwałej orzeczono 81 kar pozbawienia wolności poniżej 3 lat, 233 - 3 lat i 367 powyżej 3 lat pozbawienia wolności.) Orzeczono także trzy wyroki śmierci (nie wykonane) wobec Zdzisława Najdera, Waldemara Mazurkiewicza i Zdzisława Rurarza.

Normą w stanie wojennym były takie wyroki jak: 6 lat pozbawienia wolności i utrata na 5 lat praw publicznych za sporządzanie i rozpowszechnianie ulotek; 5 lat pozbawienia wolności i utrata na 3 lata praw publicznych za organizację strajku lub 3 lata pozbawienia wolności i utrata na 2 lata praw publicznych za sporządzenie i wywieszenie plakatu nawołującego do kontynuowania działalności związkowej.

Funkcjonowały kolegia ds. wykroczeń. Szczególnie dotkliwą praktyką było orzekanie o przepadku pojazdu służącego do przewozu nielegalnych druków. Do 1 listopada 1982 r. kolegia ukarały w trybie przyspieszonym 176 757 osób, w tym karą aresztu 6 384, a grzywną 169 524. Z kolei od maja do listopada 1982 r. ukarano 6 147 osób zatrzymanych w związku z zajściami i demonstracjami ulicznymi.

Ogółem kolegia ds. wykroczeń od 13 grudnia 1981 roku do 21 lipca 1983 roku ukarały za wykroczenia z dekretu o stanie wojennym 207 692 osoby, w tym aresztem 4 273. Orzekanie następowało najczęściej w trybie przyspieszonym.

Stan wojenny pochłonął około 100 ofiar śmiertelnych, internowano 10 tysięcy osób, wielu musiało wyemigrować z kraju, na osoby publiczne niezgadzające się na pogwałcenie prawa wydawano zaocznie wyroki śmierci, pacyfikowano brutalnie kopalnie i inne zakłady pracy, czego symbolem jest mord w kopalni „Wujek”. Polała się także krew górników w kopalni „Manifest Lipcowy”, a w latach następnych w Lubinie, Nowej Hucie, Gdańsku i Warszawie.

Rozpoczęto praktykowanie mordów w wykonaniu nieznanych sprawców. Szczególnie dotyczyło to księży niezłomnie wspierających ideały „Solidarności” organizujących Msze Święte za Ojczyznę.

Zachowujemy we wdzięcznej pamięci Ojca Świętego Jana Pawła II za czynione nieustannie wysiłki na rzecz poszanowania godności człowieka i obronę prześladowanych w okresie stanu wojennego Rodaków.

Represje dotknęły działaczy Solidarności, robotników, rolników, urzędników i dziennikarzy, nauczycieli i naukowców, uczniów i studentów, duchownych, ludzi kultury i sztuki, a nawet wojskowych oraz wiele innych środowisk.

Pamiętamy o zasługach wszystkich Polaków, którzy w okresie stanu wojennego dążyli do powstania demokratycznego państwa polskiego, w którym władza jako przedstawiciel Narodu stoi na straży przestrzegania prawa, sprawiedliwości i swobód obywatelskich. Pamięć o tych ludziach zobowiązuje nas do dbania, aby nigdy podobna tragedia, jaką był stan wojenny, się nie powtórzyła.

Wielką krzywdą dla Narodu Polskiego było zabicie nadziei na niezależność, którą wzniecił ogólnonarodowy ruch Solidarności. Setki ludzi upokorzono, wielu poniosło śmierć. Nie możemy nigdy o tym zapomnieć.

Cześć ich pamięci!