Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Olsztynie w bieżącym roku kontrolował dostępne w sklepach i lokalach gastronomicznych produkty spożywcze, sprawdzając między innymi jakość mięsa i przetworów mięsnych, mrożonek, soków i napojów bezalkoholowych, ryb i przetworów rybnych, produktów sprzedawanych pod własną marką lub marką producenta w sklepach dużych sieci handlowych (masło, miód, sery dojrzewające, ryby glazurowane), chleba, masła i oliwy.
W kontrolowanych placówkach sprawdzono także daty ważności i jakość organoleptyczną produktów, stan sanitarno-porządkowy, legalizację przyrządów pomiarowych oraz prawidłowość uwidaczniania cen.
Ogółem, w okresie od 1 stycznia do 30 września 2008 r. przeprowadzono 657 kontroli (w tym 556 w placówkach detalicznych, 28 w hurtowniach i 73 w lokalach gastronomicznych). Skontrolowano 22 196 partii artykułów rolno-spożywczych, z czego zakwestionowano 872 partie.
Oceny jakości towarów dokonano na podstawie badań cech organoleptycznych, parametrów fizykochemicznych i składu surowcowego w odniesieniu do przepisów wspólnotowych i krajowych oraz danych deklarowanych przez producentów.
Laboratoryjnie zbadano jakość 206 partii towarów żywnościowych (zakwestionowano 55 partii) oraz 32 partie napojów w gastronomii (zakwestionowano 8 partii).
Stwierdzone wady miały charakter organoleptyczny (m.in. konsystencja, smak, zapach) oraz fizykochemiczny (m.in. zawartość wody, tłuszczu, soli, obecność konserwantów).
Uwagę zwraca niewłaściwa jakość masła i tłuszczów mlecznych do smarowania. Na siedem zbadanych partii wszystkie zostały zakwestionowane. W jednym przypadku wada dotyczyła wyższej zawartości tłuszczu mlecznego, zaś pozostałe partie zostały zakwestionowane z uwagi na obecność steroli pochodzenia roślinnego. W przypadku dwóch producentów skierowano do właściwych prokuratur informacje o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (fałszowanie masła).
Kolejną, często podnoszoną przez konsumentów sprawą jest zła jakość ryb mrożonych glazurowanych. Z sześciu badanych w tym zakresie partii, WIIH zakwestionował pięć, z uwagi na wyższą od deklarowanej zawartość glazury oraz niższą zawartość mięsa ryby.
Wielokrotnie kwestionowano jakość konserw rybnych, ze względu na niższą zawartość tłuszczu, białka, soli oraz ich wady organoleptyczne.
Należy jednak zauważyć, że jakość przetworów rybnych, choć nadal niezadowalająca, poprawiła się w stosunku do roku ubiegłego, w którym kwestionowano 52,2 % wyrobów (w roku 2008 - 43,8 %).
Odnośnie przetworów mięsnych, średnio co szósty wykazywał pogorszoną jakość w stosunku do deklarowanych wymagań (w zeszłym roku co piąty). Stwierdzone wady obejmowały m.in. niższą zawartość mięsa od deklarowanej na opakowaniu, wyższą zawartość tłuszczu, wyższą zawartość soli, niewłaściwe rozdrobnienie, a także wady organoleptyczne (obecność odłamków kości, liczne, duże, kawałki ścięgien).
Najczęściej kwestionowano kiełbasy, których jakość pogarsza się z roku na rok (w 2006 r. 37 % zakwestionowanych partii, w 2007 r. 40 %, a w 2008 r. 57 %).
Najczęstszą wadą mrożonych wyrobów kulinarnych jest niższa od deklarowanej zawartość tłuszczu, ujawniona w 11. z 13. kontrolowanych wyrobów. Ponadto nieprawidłowości dotyczyły m.in. zaniżonej zawartości farszu w pierogach. Ogółem zakwestionowano 50 % wyrobów, podobnie jak w 2007 r.
Kontrola jakości bezalkoholowych napojów gazowanych i niegazowanych wykazała nieprawidłowości jedynie wśród tych pierwszych. Analogiczna sytuacja miała miejsce w roku ubiegłym. Przedsiębiorcy, po otrzymaniu negatywnych wyników analiz, wycofali kwestionowane napoje z obrotu i dokonali ich zwrotów do producentów.
Grupą produktów, która charakteryzowała się dużą wadliwością były również sery dojrzewające. W trzech z sześciu kontrolowanych partii stwierdzono wady organoleptyczne, jeden ser wykazał ponadto wyższą zawartość wody i niższą zawartość białka.
Pozostałe wyroby kwestionowane w sklepach i hurtowniach posiadały mało istotne wady. Badanie jakości potraw i napojów w gastronomii wykazało m.in.:
- niedobór surowca mielonego (30,7 % i 34 % w stosunku do wagi deklarowanej) w 4 naparach kawy naturalnej,
- zaniżenie zawartość 40 % alkoholu w 4 drinkach (niedobory wynosiły od 6 % do 12 %),
- niewłaściwą jakoś potraw (flaków na ostro i surówki z białej kapusty), które miały zmieniony, kwaśny smak; obie potrawy wycofano ze sprzedaży.
Najczęstszą przyczyną nieprawidłowości stwierdzonych w badanych produktach był niewłaściwy udział poszczególnych składników oraz zastępowanie droższych składników tańszymi. Dotyczyło to głównie masła oraz przetworów mięsnych, rybnych, napojów, a także drinków alkoholowych i naparów kawy.
Sprawdzono również daty minimalnej trwałości i terminy przydatności do spożycia 20 937 partii, z czego zakwestionowano 795 partii (m.in. przyprawy, chipsy, wędliny, przetwory owocowo-warzywne, wyroby cukiernicze oraz artykuły ogólnospożywcze). Oferowanie do sprzedaży artykułów po upływie dat ważności stwierdzono w 87 z 638 badanych placówek.
Ponadto, w odniesieniu do legalności prowadzonej działalności, stwierdzono stosowanie przyrządów pomiarowych bez aktualnych cech legalizacji w 175 z 586 kontrolowanych placówek. W 50 przypadkach skontrolowanych, stwierdzono brak aktualnych orzeczeń lekarskich pracowników bezpośrednio stykających się z żywnością, a także niezachowanie warunków sanitarnych w 3 placówkach.
Kontrole wykazały również nieprawidłowości w uwidacznianiu cen, w 356 na 620 kontrolowanych placówek. Polegały one na braku cen jednostkowych lub ich błędnym przeliczeniu, braku wywieszek cenowych, braku informacji o ilości nominalnej potraw i napojów oferowanych w placówkach gastronomicznych, różnicach między ceną uwidocznioną przy towarze a zakodowaną w czytniku lub pobraną w kasie.
Powyższe nieprawidłowości dały Inspekcji Handlowej podstawę do nałożenia 395 mandatów karnych, w tym 39 w gastronomii, a także skierowania 6 wniosków do sadów o ukaranie sprawców wykroczeń.
O nieprawidłowościach informowano odpowiednie organy Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Inspekcji Sanitarnej, Urzędu Miar, czy w zakresie czynów nieuczciwej konkurencji Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
W celu eliminowania powyższych nieprawidłowości kontrole będą kontynuowane.
Szpital? Mam dobre wspomnienia!
