Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Dzień 15 stycznia 2025 roku to data symboliczna dla Olsztyna i całego regionu Warmii i Mazur. Tego dnia została oficjalnie otwarta Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów (ITPO) przy ul. Bublewicza w Olsztynie, która nie tylko wyznacza nowe standardy w gospodarowaniu odpadami, ale także pozwala wykorzystać odzyskane ciepło na zabezpieczenie potrzeb energetycznych mieszkańców. Inwestycja realizowana w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) jest wynikiem ścisłej współpracy Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej (MPEC) oraz spółki Dobra Energia dla Olsztyna.

- Transformacja środowiskowa dzieje się na naszych oczach, a jej doskonałym przykładem jest Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów w Olsztynie - mówi Konrad Nowak prezes MPEC Olsztyn. - Nasza inwestycja funkcjonuje w symbiozie nie tylko ze stolicą Warmii i Mazur, ale również gminami naszego województwa, bowiem rozwiązuje problemy i wyzwania gospodarki odpadami komunalnymi. Realizacja tak zaawansowanej technologicznie i kosztownej inwestycji nie byłaby możliwa bez zaangażowania dotacji z funduszy unijnych oraz zastosowania modelu partnerstwa publiczno-prywatnego. Nie byłaby możliwa również, gdyby nie otwartość społeczności lokalnej na tę inicjatywę. To mieszkańcy zdecydowali o tym, że w Olsztynie powinna powstać instalacja termicznego przekształcania odpadów. Projekt ten już teraz jest postrzegany jako wzorcowy przykład zielonej transformacji, z której korzyści odczują zarówno mieszkańcy, jak i środowisko naturalne - podkreśla prezes Nowak.

ITPO to zaawansowany technologicznie obiekt, który w procesie termicznego przekształcania odpadów komunalnych, niezdatnych do recyklingu, generuje energię cieplną i elektryczną. Dzięki rocznej wydajności przetwarzania 100 tys. ton odpadów, energia odzyskana w ITPO pozwoli na pokrycie około 35% zapotrzebowania Olsztyna na ciepło przy dodatkowej produkcji ponad 64 tys. MWh energii elektrycznej. Kluczowym efektem ekologicznym inwestycji jest wyeliminowanie składowania odpadów oraz ograniczenie emisji zanieczyszczeń, w tym: metanu składowiskowego, dwutlenku węgla, tlenków siarki, azotu czy pyłów.

Instalacja oczyszczania spalin to najważniejszy element tej inwestycji oparty o najnowocześniejsze technologie. Instalacja w Olsztynie spełniać będzie bardziej restrykcyjne normy emisyjne, niż pozostałe, funkcjonujące tego typu instalacje w kraju. Praktyczna korzyść dla mieszkańców to czystsze powietrze, a także stabilizacja kosztów ciepła i gospodarki odpadami. Realizacja ITPO była możliwa dzięki partnerstwu publiczno-prywatnemu, które rozkłada ryzyka inwestycyjne na stronę prywatną, zapewniając jednocześnie najwyższą jakość realizacji projektu. Umowa PPP zakłada odpowiedzialność partnera prywatnego za finansowanie, budowę oraz zarządzanie instalacją przez 25 lat. Dzięki tej formule MPEC oraz władze Olsztyna mogły skupić się na strategicznym zarządzaniu projektem, podczas gdy Dobra Energia odpowiadała za finansowanie oraz realizację techniczną i operacyjną inwestycji.

- Partnerstwo publiczno-prywatne to nie tylko efektywny sposób realizacji dużych projektów infrastrukturalnych, ale również gwarancja ich długoterminowej wartości dla społeczności lokalnej i środowiska - mówi Krzysztof Witkowski, prezes zarządu spółki Dobra Energia dla Olsztyna. - ITPO w Olsztynie jest doskonałym przykładem, jak taki model współpracy może przyczynić się do zielonej transformacji.

Na budynku ITPO widnieje już nowe logo „Dobra Energia by Meridiam”, które wpisuje się w globalną identyfikację wizualną funduszu Meridiam, posiadającego w olsztyńskiej spółce 95% udziałów. Firma specjalizuje się w rozwijaniu, finansowaniu i zarządzaniu długoterminowymi projektami infrastruktury publicznej. Model biznesowy Meridiam opiera się wyłącznie na długoterminowych inwestycjach z korzyścią dla lokalnych społeczności.

Otwarcie ITPO to nie tylko istotne wydarzenie dla Olsztyna, ale także ważny krok w realizacji krajowych celów energetycznych i środowiskowych. Obiekt domyka lokalny model gospodarki obiegu zamkniętego, przekształcając odpady w cenne zasoby energetyczne. Instalacja spełnia nie tylko wszystkie wymogi BAT (ang. Best Available Techniques), ale również posiada zabudowany system SCR, który pozwala na redukcję tlenków azotu poniżej tych wymaganych w ramach BAT.

- ITPO w Olsztynie już teraz jest uznawane za wzorcowy projekt, który może inspirować inne samorządy w Polsce. Współpraca w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego oraz zaangażowanie lokalnej społeczności pokazują, że zielona transformacja jest możliwa dzięki wspólnym działaniom i wizji rozwoju opartej na innowacjach. Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów to dowód, że Olsztyn znajduje się na czele polskich miast stawiających na nowoczesne oraz ekologiczne rozwiązania w gospodarce odpadami i wykorzystaniu odzyskanej w tym procesie energii - dodaje prezes Witkowski.

Całkowita wartość projektu wyniosła 883,7 mln PLN. Projekt był realizowany przy wsparciu środków unijnych w ramach Działania 2.2 Gospodarka odpadami komunalnymi Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Przyznana dotacja wyniosła 233,3 mln zł i stanowi kluczowy element struktury finansowej i wkład Podmiotu Publicznego w przedsięwzięcie. Pozostałą część finansowania zapewnił Partner Prywatny. W finansowanie projektu zaangażowane są polskie i zagraniczne banki komercyjne: Bank Ochrony Środowiska, mBank, Kommunalkredit, Erste, Standard Chartered a także Polski Fundusz Rozwoju oraz Fundusz Meridiam, który jest udziałowcem spółki Dobra Energia.

Budowa tak złożonego obiektu wymagała udziału wielu specjalistów i wykorzystania wielu materiałów budowlanych. Na terenie budowy pracowało aż 340 firm podwykonawczych, z czego ogromną większość podmiotów stanowiły przedsiębiorstwa zarejestrowane w Polsce. Przeciętnie każdego dnia roboczego na budowie pracowało 306 osób. Na liście wykorzystanych materiałów budowlanych znalazło się m.in.:

- 200 km okablowania zasilającego i AKPiA - mniej więcej taka odległość dzieli Olsztyn od takich miast jak Gdynia, Warszawa czy Augustów;
- 3 000 ton stali zbrojeniowej - dla porównania, to tylko ułamek materiału wykorzystanego przy budowie konstrukcji stalowej Mostu Brooklińskiego w 1883 r. (15 000 ton stali), ale też znacznie więcej niż użyto do odbudowy Hali Urania w 2023 (tylko 1 000 ton stali);
- 33 700 m³ betonu - znaczna ilość tego surowca została wykorzystana do budowy bunkra na odpady, który stanowi charakterystyczny element bryły całego budynku.