Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Dzisiaj (7.02) obchodzimy Dzień Bezpiecznego Internetu. Europejskie Centrum Konsumenckie, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości radzą, jak nie stracić zdrowego rozsądku i nie stać się ofiarą cyberprzestępstwa. Europejskie Centra Konsumenckie (ECC-Net) podsumowują lata 2020-2022 w liczbie zgłoszeń w zakresie oszustw.

Dane Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich (ECC-Net)

Oszustwo jest nieco marginalne w misji ECC Net, ponieważ zadania sieci są zdefiniowane w odniesieniu do prawa konsumenckiego. Nacisk położony jest na pośredniczenie w rozwiązywaniu sporów z przedsiębiorcami. Tymczasem oszustwo jest często rozpatrywane jako sprawa karna, w przypadku której mediacja zwykle nie jest możliwa.

Niemniej jednak znaczna liczba konsumentów zwraca się do ECC-Net w celu uzyskania pomocy, gdy padnie ofiarą oszustwa, ponieważ albo jeszcze nie zdała sobie z tego sprawy, albo nie jest pewna, do kogo zwrócić się o pomoc. Pandemia w 2020 roku spowodowała znaczny wzrost liczby nadużyć zgłaszanych do ECC-Net. Jak dotąd liczba ta nie spadła do poziomu sprzed Covid-19. Ten podwyższony poziom oszustw można wstępnie uznać za „nową normę”:

» W 2019 roku 2926 zgłoszeń
» W 2020 roku 3607 zgłoszeń
» W 2021 roku 3772 zgłoszenia
» W 2022 roku 3567 zgłoszeń.

Sieć w większości przypadków udziela konsumentom informacji nt. właściwego organu - najczęściej organów ścigania lub organów prowadzących dochodzenia w sprawach karnych. Konsumenci dodatkowo są informowani o możliwości zgłoszenia się do dostawcy karty kredytowej w celu wszczęcia procedury chargeback.

Zdecydowana większość oszustw zgłaszanych do ECK ma miejsce w Internecie (6814 skarg w latach 2020-2022). Duża część z nich spotyka konsumentów (czasami na dobrze znanych) platformach i portalach sprzedażowych (971 zgłoszeń).

Najczęstszą metodą płatności w sytuacjach oszustwa zgłaszanych do ECC-Net są przelewy bankowe (46% przypadków oszustw w porównaniu z 18% w ogólnej liczbie spraw). Płatności kartami kredytowymi i debetowymi są znacznie rzadziej wskazywane (30% w przypadkach oszustw w porównaniu z 60% w ogólnej liczbie spraw).

- Oszuści oferują swoim klientom płatność za pośrednictwem przelewu, ponieważ wówczas znacznie trudniej jest odzyskać pieniądze. W przypadku płatności kartą istnieje możliwość zwrócenia się do banku z prośbą o wszczęcie procedury obciążenia zwrotnego - wskazuje Karol Muż, koordynator ECK.

Najbardziej widocznym sektorem gospodarki, w którym pojawiają się raporty o oszustwach, są usługi finansowe. W tym obszarze odnotowuje się ponad trzykrotnie więcej zgłoszeń niż w kolejnym. Dane za lata 2020-2022: usługi finansowe (2786), zakup odzieży i obuwia (876), zakup samochodu (586), zakwaterowanie (451), portale towarzyskie (400), telefony i akcesoria (234).

Najpopularniejsze sposoby oszustów

Jednym z głównych celów internetowych oszustów jest wyłudzenie, zdobycie naszych poufnych danych, a w konsekwencji kradzież pieniędzy.

Jak wskazuje Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości, jedną z częściej stosowanych przez cyberprzestępców metod jest również przejmowanie kont na portalach społecznościowych i, poprzez podszywanie się pod właściciela konta, masowe rozsyłanie wiadomości z prośbą o przekazanie kodów do realizacji szybkich płatności bezgotówkowych. Pamiętajmy, że skutecznym sposobem uniknięcia kradzieży pieniędzy jest zweryfikowanie, komu je wysyłamy, np. dzwoniąc do tej osoby i upewniając się podczas bezpośredniej rozmowy.

Inne metody:

» Obietnica zarobienia szybkich pieniędzy – wyłudzenie danych (PESEL, numer dowodu osobistego)
» Fałszywe sklepy internetowe - dowiedz się, jak sprawdzić wiarygodność e-sklepu tutaj: https://konsument.gov.pl/wiarygodnosc-e-sklepu/
» Oszustwa phishingowe - oszust wysyła tobie wiadomość e-mail, która wydaje się pochodzić z legalnego źródła (np. banku, portalu społecznościowego), prosi o zalogowanie i przejmuje twoje dane.
» Atrakcyjna nagroda za grosze - oszust prosi Cię wpłacenie niewielkiej kwoty (mailem, sms-em) w zamian za wartościową nagrodę. Po wpłaceniu pieniędzy - przestaje się odzywać.
» Maile ze złośliwym oprogramowanym - link w mailu, który instaluje wirusa na twoim komputerze.
» Uważaj na sprzedaż biletów online przez osoby prywatne oraz nowopoznane osoby na portalach randkowych, które próbują wyłudzić twoje dane.

Nie daj się nabrać oszustowi

Pamiętajmy, aby w wirze internetowego szaleństwa nie stracić zdrowego rozsądku i nie stać się ofiarą cyberprzestępstwa. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przypomina o tym m.in w kampanii „Stracisz dane, stracisz pieniądze!”. Oszuści nie muszą kraść portfela. Wystarczy, że ukradną twoje dane. Stosując się do kilku podstawowych zasad zamieszczonych poniżej, zwiększysz swoje bezpieczeństwo w sieci:

Chroń swoje pieniądze

» Nie odpowiadaj na wiadomości e-mail z prośbą o podanie kodu PIN lub hasła
» Nie wysyłaj pieniędzy do kogoś, kogo nie znasz lub komu nie ufasz
» Inwestuj tylko u licencjonowanych dostawców usług finansowych
» Obserwuj swój rachunek bankowy. W razie niezidentyfikowanych płatności zablokuj kartę
» Dokładnie sprawdzaj wiadomości, jakie otrzymujesz w toku płatności mobilnych. Czytaj na co wyrażasz zgodę i jaki przelew potwierdzasz.

Chroń swój telefon

» Bądź podejrzliwy wobec niespodziewanych połączeń i wiadomości tekstowych
» Nie odpisuj na niechciane wiadomości
» Nie podawaj swojego numeru telefonu nieznajomym online
» Nie korzystaj z nieznanej i niezabezpieczonej sieci Wi-Fi.

Chroń swój komputer

» Aktualizuj swoje oprogramowanie ochronne
» Nie odpowiadaj w żaden sposób na niechciane e-maile
» W razie wątpliwości - usuń wiadomość.

Chroń swoją tożsamość

» Nigdy nie podawaj swoich danych osobowych osobom, których nie znasz lub którym nie ufasz
» Niszcz stare rachunki, nagrania lub przeterminowane karty - nie wyrzucaj ich do kosza.

Oszuści nieustannie korzystają z nowych metod, które stosują na masową skalę. Dostałeś podejrzanego maila lub smsa z prośbą o kliknięcie w link lub zalogowanie do znanego serwisu – upewnij się, czy pochodzi z wiarygodnego źródła.

Jeśli jednak mimo podjętych środków ostrożności stałeś się ofiarą cyberprzestępstwa, zgłoś takie zdarzenie do najbliższej jednostki Policji.

Podejrzane wiadomości sms można zgłaszać pod numer 799 448 084. Wiadomości mailowe i strony internetowe, które są wykorzystywane do prób oszustwa, można przekazywać na dedykowaną do tego typu zgłoszeń stronę: incydent.cert.pl

Pomoc uzyskasz:

» Na infolinii konsumenckiej pod nr tel. 801 440 220 lub 22 266 76 76  oraz e-mailem: porady@dlakonsumentow.pl
» U rzecznika konsumentów – w twoim mieście lub powiecie
» W placówce Inspekcji Handlowej – w twoim województwie.
W sytuacji sporu z firmą z innego kraju Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii lub Wielkiej Brytanii zgłoś się po poradę do Europejskiego Centrum Konsumenckiego, które działa przy UOKiK.