Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Któż w Mrągowie nie zna postaci Ryszarda Bitowta? Założyciela wielu stowarzyszeń, pedagoga, kolekcjonera czy regionalisty. Ale czy znamy go w istocie? Jego losy od początków na Wileńszczyźnie poprzez Pieszkowo i późniejsze lata w Mrągowie śledzimy za sprawą Zdzisława Piaskowskiego, który wielokrotnie odwiedził bohatera swojej debiutanckiej książki.

- Na rozmowach z Ryszardem Bitowtem spędziłem wiele dni i wieczorów. To był dobry czas. Każde spotkanie zaczynaliśmy od omówienia bieżących spraw, by przejść niepostrzeżenie do historii jego życia. Wtedy on mówił, a ja słuchałem i notowałem - opowiada początki powstawania książki Zdzisław Piaskowski. - W trakcie tych spotkań poznawaliśmy się nawzajem, polubiliśmy swoje towarzystwo i z czasem zaprzyjaźniliśmy się. Po upływie dwóch, może trzech miesięcy mówiliśmy już sobie po imieniu pomimo znacznej różnicy wieku między nami.

Akcja książki rozpoczyna się w 1937 roku, kiedy jej bohater idzie do pierwszej klasy Szkoły Podstawowej w Orzełówce na Wileńszczyźnie. Tam poznaje nowych kolegów, wychowawców, nauczycieli i pracowników szkoły. Odkrywa też takie wartości jak patriotyzm, uczciwość, odwaga i lojalność. Uczy się odróżniać dobro od zła, choć nie zawsze jest to łatwe i jednoznaczne.

W części drugiej Ryszard opowiada historię tragicznej śmierci dwojga swoich kilkuletnich kuzynów, Oli i Huberta, w okupowanym przez Armię Czerwoną Wilnie. W częściach następnych opowiada o okupacji niemieckiej, o ukrywaniu Żydów i swoim w tym udziale oraz o współpracy z oddziałami Armii Krajowej. Książka pełna jest retrospekcji - powrotów do historii rodziny Bitowtów i Duchiewiczów, od czasu rozbiorowej Polski, poprzez pierwszą wojnę światową, odzyskanie niepodległości i wyjazd braci matki Ryszarda do Argentyny, po nieznane fakty z życia Józefa Piłsudskiego, który był sąsiadem Bitowtów na pograniczu Pikieliszek i Białozoryszek na Wileńszczyźnie. Kulminacyjnym momentem powieści jest okres repatriacji, czas podejmowania decyzji o pozostawieniu dorobku życia i wyjeździe do tworzącej się nowej Polski. Rodzice Ryszarda zabrali co tylko było możliwe (w tym polskie książki), wyjechali do Polski i po dziewięciodniowej podróży zatrzymali się w Lidzbarku Warmińskim. Ostatecznie zamieszkali w Pieszkowie niedaleko Górowa Iławeckiego.

W Pieszkowie rodzina Bitowtów współorganizowała nową społeczność. Spektakularnym początkiem trudnego procesu integracji dawnych i nowych mieszkańców - przybyszów z Wileńszczyzny i centralnej Polski - była wspólna modlitwa przy pieszkowskim kościele ewangelickim w pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia 1946 roku. Zorganizował ją ojciec Ryszarda, Antoni.

Z przywiezionych z Wileńszczyzny, ocalonych przed zniszczeniem książek ze zbiorów bibliotecznych i prywatnych, Ryszard wraz z ojcem Antonim stworzył Społeczną Bibliotekę w Pieszkowie, którą sukcesywnie rozbudowywał. Tam też przez kolejnych 17 lat organizował życie społeczne, odnosząc wiele znaczących sukcesów. W 1963 roku przeniósł się do Wyszemborka, a w 1974 roku osiadł w Mrągowie, kontynuując działalność zawodową i społeczną oraz rozwijając swoje pasje - kolekcjonerską, historyczną i popularyzatorską.

Ryszard Bitowt jest od wielu lat badaczem, edukatorem i popularyzatorem dziejów Mazur, zwłaszcza Ziemi Mrągowskiej. Już jako młody chłopiec, w czasie II wojny światowej, wraz z ojcem brał udział w akcjach ukrywania książek ze zbiorów bibliotecznych i prywatnych przed zniszczeniem. Ocalała część trafiła w 1946 r. do Społecznej Biblioteki w Pieszkowie, utworzonej z inicjatywy Antoniego Bitowta, a prowadzonej przez kolejnych 16 lat przez Ryszarda. Był nauczycielem w Górowie Iławeckim, Wyszemborku oraz Mrągowie.

Podczas pracy na terenie powiatu mrągowskiego stworzył szkolną izbę pamięci, zorganizował Szkolne Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne oraz współtworzył Towarzystwo Miłośników Ziemi Mrągowskiej (prowadził sekcję historyczną badającą i popularyzującą dzieje miasta i okolic). Analizuje i kolekcjonuje kamienie ze znakami pogańskimi, bada pierwotne pismo pogańskich Prusów, w swoich ogromnych zbiorach kolekcjonerskich posiada m.in. znaczki pocztowe, stare banknoty i numizmaty, medale, pocztówki oraz pamiątki związane z osobą Józefa Piłsudskiego. Jest autorem wielu publikacji historycznych.

Premiera książki „BezKresy Ryszarda Bitowta” odbyła się w Olsztynie podczas jubileuszu 70-lecia Warmińsko-Mazurskiego Oddziału Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. W tej chwili autor książki ustala najbliższe spotkania, podczas których będzie można nabyć książkę.