Dwudziestego pierwszego września br. minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński zdecydował o uchyleniu wpisu do rejestru zabytków „Pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej” w Olsztynie. Decyzja ministra nie przesądza jednoznacznie o przyszłości monumentu autorstwa Xawerego Dunikowskiego, nazywanego potocznie przez olsztynian „szubienicami”.
„W związku z uchyleniem przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 19 maja 1993 roku, wpisującej do rejestru zabytków Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej informuję, że nie zamierzam się od niej odwoływać” - poinformował prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz na stronie internetowej Urzędu Miasta Olsztyna.
„Decyzja została wszczęta z urzędu i jest jednoznaczna w treści, wskazując, że istnienie pomnika w przestrzeni publicznej Olsztyna narusza „ważny interes państwa”. Uznając nadrzędność interesów i racji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozumiem, że z przytoczonych powyżej powodów monument powinien być usunięty lub powinny być mu nadane inne funkcje, całkowicie odległe od pierwotnych ideowych założeń pomnika” - napisał Piotr Grzymowicz.
Zdaniem prezydenta Olsztyna, decyzja Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego uchylająca ochronę pomnika, czyni go obiektem ustawowo niechronionym i podlegającym rygorom Ustawy dekomunizacyjnej, jednak nie przesądza jednoznacznie o jego przyszłości. W tej sprawie prezydent zamierza odwołać się do woli mieszkańców stolicy Warmii i Mazur.
„Z uwagi na to, że przyszłość pomnika wywoływała skrajne opinie, zamierzam zaprosić mieszkańców do szerokiej dyskusji dotyczącej jego dalszej obecności w przestrzeni Olsztyna, uwarunkowanej nowo zdefiniowanym przekazem ideowym, łącznie z nową nazwą monumentu. Z uwagi na znaczenie monumentu w tkance urbanistycznej miasta oraz jego wybitne walory artystyczne liczę na pogłębioną i rzeczową dyskusję, której celem będzie najlepiej rozumiany interes Olsztyna.” - napisał Piotr Grzymowicz.
Prezydent zapewnił także, iż nie czekając na opinię mieszkańców zleci w trybie pilnym usunięcie z pomnika symboli komunizmu, tj. sierpa i młota.