Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Najpierw przyjechali kolejarze z Białegostoku, potem z Warszawy, a równolegle pierwsi przedstawiciele ówczesnych władz polskich, którzy przybyli do Olsztyna w środę 28 marca 1945 roku.

Ale 28 marca przyjechała z Warszawy tylko część ekipy Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski, której przewodził działacz mazurski Jerzy Burski. Był on członkiem grupy konspiratorów z okresu wojny, reprezentujących PKWN i został powołany na zastępcę pełnomocnika. Jego szef, czyli pełnomocnik płk Jakub Prawin przybył do Olsztyna dwa dni później, 30 marca 1945 i ten dzień można uznać za początek tworzenia polskiej państwowości na Warmii i Mazurach, co symbolizowała biało-czerwona flaga zawieszona wtedy na olsztyńskim ratuszu.

W tym czasie trwała jeszcze wojna, a władzę w miastach sprawowali komendanci radzieccy. Notował to w swoich raportach do stolicy płk Prawin, pisząc w połowie czerwca 1945 roku, że „...dopiero 23 maja br. nastąpiło przekazanie administracji przez wojskowe władze sowieckie w Olsztynie i że przekazywanie w dalszych miejscowościach Okręgu Mazurskiego trwa jeszcze”. Dodajmy, że trwało do wyjazdu ostatniego komendanta, jesienią tego roku.

Tak więc obejmowanie we władanie części Prus Wschodnich (tę bogatszą z Królewcem przejął ZSRR, a jeszcze toczył się spór polsko-radziecki o przygraniczne tereny, w którym byliśmy słabszą stroną) nie odbyło się za pomocą jednego aktu, ale stanowiło długi proces. Zwłaszcza że przyznanie Polsce ziem odebranym Niemcom nastąpiło dopiero na konferencji Wielkiej Trójki (ZSRR, USA i Wielka Brytania) w Poczdamie, zakończonej 2 sierpnia 1945 roku. Do tego czasu przedstawiciele Rządu Tymczasowego RP działali metodą faktów dokonanych. A pozostawione ziemie byłych Prus Wschodnich zasiedlali polscy osadnicy. Jednym z pierwszych był Feliks Walichnowski, który 28 marca 1945 roku przyjechał do Olsztyna w grupie 98 kolejarzy. Miał wtedy zaledwie 16 lat. Jego wspomnienia, jako chłopaka z Warszawy rzuconego na „Dziki Zachód”, ukazały się w wywiadzie, który z okazji tej rocznicy opublikowano w kwartalniku Stowarzyszenia Dziennikarzy RP „Dziennikarz Olsztyński”. Przedstawił on swoje przygody i wrażenia widziane oczami nastolatka, a nie redaktora i doktora socjologii, którym stał się później. Numer uzupełniają relacje historyków i wspomniane raporty płk. Prawina.

Poza tym strony pisma wypełniają fragmenty książki Heleny Piotrowskiej „Zakrętasy. Dzieje mieszkańców Gurkeln-Górkła” (o powojennych losach Mazurów), tekst Andrzeja Wakara o powojennej prasie w Olsztynie, wspomnienie o red. Piotrze Napiórkowskim z Radia Olsztyn i felieton o olsztyńskich celebrytach.

Z okazji 76. rocznicy przybycia polskiej władzy do Olsztyna, regionalny oddział Stowarzyszenia Dziennikarzy RP patronował również innym akcjom, w tym kolportowaniu przez kolejarzy ulotek opracowanych przez Feliksa Walichnowskiego, członka SDRP. Ukazała się również, wydana przez niego i Martę Bulik, książka „Ukochany kraj”, zaś Artystyczna Rezerwa Twórcza przy UWM opracowała kilka albumów edukacyjnych. Przypomnijmy, że rok temu SDRP, wraz z Warmińsko-Mazurskim Sejmikiem Osób Niepełnosprawnych, wydało cieszące się dużą popularnością wspomnienia pt. „Czas pionierów”. Zapowiedziano także inne działania na temat wydarzeń w Okręgu Mazurskim w latach 1945-1950.

Przybycie do Olsztyna grupy konspiratorów mazurskich, którzy wraz z kolejarzami tworzyli tu zręby polskiej państwowości, to arcyważne wydarzenie w naszej najnowszej historii i całe szczęście, że pamiętało o tym nasze Stowarzyszenie. Szkoda tylko, że ze względu na epidemię nie mogliśmy tej rocznicy uczcić na dworcu PKP, wraz z kolejarzami, jak planowaliśmy początkowo - powiedział dr Feliks Walichnowski podczas kameralnego spotkania, w którym wzięli udział, poza gospodarzem, przewodniczący oddziału SDRP Marek Książek i członek stowarzyszenia Andrzej Adamowicz, szef Związku Zawodowego „Prawda” na UWM.