Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

W BWA Galerii Sztuki w Olsztynie otwarto dzisiaj (13.08) dwie nowe wystawy. W sali głównej prezentowana jest wystawa twórczości Jerzego Grochockiego „Czasy/ Przestrzenie”, natomiast w sali kameralnej malarstwo Tadeusza Dominika.

Małgorzata Bojarska-Waszczuk, współkurator wystawy „Czasy/ Przestrzenie” (wraz z Marcinem Bienendą):

Twórczość Jerzego Grochockiego ewoluowała na przestrzeni wielu lat jego konsekwentnych poszukiwań w zakresie języka wizualnego. Szeroka prezentacja w Galerii Sztuki BWA w Olsztynie pokazuje proces eksploracji twórczej artysty. W sposób retrospektywny ukazuje drogę artystyczną tego wyjątkowego, jednego z najciekawszych współczesnych twórców, realizującego konsekwentnie swoją wizję sztuki. Od obrazów najwcześniejszych, z lat 60., będących konsekwencją wpływu koloryzmu, któremu uległ w pracowni Tadeusza Dominika, przez prace dojrzałe, z lat 70. i późniejszych, gdy artysta opracował już własny system znaczeń i kod językowy, po obiekty powstałe po roku 2000, stające się swoistymi asamblażami.

Dojrzała twórczość Jerzego Grochockiego wyrasta ze sztuki abstrakcyjnej - abstrakcji geometrycznej, minimalizmu, konstruktywizmu, widoczne są w niej również wpływy op-artu. Obrazy, obiekty przestrzenne, malarstwo reliefowe konstruowane są w oparciu o matematyczne reguły, refleksję teoretyczną i intuicję artystyczną.

W 1970 roku Grochocki, bazując na swoich rozważaniach na temat takich pojęć jak przestrzeń, płaszczyzna, kolor, stworzył system Czterech Znaków Płaszczyzny i Czterech Obszarów Przestrzeni. Zaczął opracowywać kompozycje będące konsekwencją stosowania logicznych systemów, opartych często na ciągach liczbowych i matematycznych, wychodzące z płaskiego obrazu w trójwymiarową przestrzeń. System komunikacji wizualnej artysty zakłada posługiwanie się pewnymi regułami i modułami, stąd użycie kwadratu jako podstawowej formy obiektu, liczby cztery - jako ilości w podstawowej bazie kompozycyjnej oraz czterech barw: czerni, bieli, srebra i złota.

W początkach nowego wieku zainteresowania Grochockiego zaczęły oscylować w kierunku refleksji nad naturą. Do geometrycznych kompozycji artysta włącza elementy pochodzące z przyrody - patyki, korzenie, gałęzie, przełamując tym samym własne rygorystyczne założenia kompozycyjne. Abstrakcyjne obiekty artysty często opatrzone zostają poetyckimi tytułami, które są równocześnie komentarzem i liryczną refleksją.

Poszukiwania artystyczne Grochockiego są wyrazem dążenia do doskonałości, próbą uporządkowania rzeczywistości. Zapanowanie nad chaosem, pragnienie opisania świata w systemach, miarach, zamknięcie różnorodności uniwersum w ramach i regułach niejednokrotnie okazuje się być utopią. Jedynie w sztuce forma i symbol, kompozycja i rytm mogą stworzyć nowy byt, otrzeć się o doskonałość, nigdy jej jednak nie dosięgając. Ale być może pozawerbalny język sztuki abstrakcyjnej najbliższy jest Idei, jakiegoś wyższego porządku.

Drugą z wystaw, których wernisaż zaplanowano na dzisiaj w wersji internetowej, jest ekspozycja prac wybitnego kolorysty Tadeusza Dominika. Jest ona prezentacją obrazów mistrza pochodzących z różnych okresów jego twórczości, począwszy od lat 60. , a skończywszy na pracach powstałych na początku XXI wieku. Większość obrazów zawiera charakterystyczne i rozpoznawalne dla twórczości artysty motywy.

Na olsztyńską ekspozycję udało się pozyskać prace z prywatnych kolekcji, które z pewnością będą estetycznym zaskoczeniem dla osób odwiedzających wystawę. Część z tych obrazów można zobaczyć w Olsztynie po raz pierwszy.

Więcej na temat wystaw w rozmowach wideo z Małgorzatą Bojarską-Waszczuk i Jerzym Grochockim.

******

Jerzy Grochocki urodził się w 1931 roku. Ukończył Wydział Architektury na Politechnice Warszawskiej w 1957 roku, a następnie Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie, dyplom uzyskał w pracowni prof. Tadeusza Dominika w 1963 roku. W latach 1963-1968 pozostawał pod wpływem malarstwa kolorystycznego, stworzył wówczas cykle obrazów: „Pejzaże”, „Martwe Natury”, „Kompozycje Figuratywne” oraz „Impresje”. W 1967 roku zorganizował malarską grupę artystyczną „Grupa 7”. Jej wystawy odbyły się w Warszawie (1967) oraz Herning i Archus (Dania, 1968).

Pod koniec lat 60. XX w. matematyczno-geometryczne fascynacje zaprowadziły artystę w kierunku sztuki konstruktywistycznej. W Wyniku rozważań na temat koloru, płaszczyzny i przestrzeni, określił cztery pojęcia barwy: czarnej, złotej, srebrnej i białej, cztery podstawowe pojęcia kształtu: płaszczyznę, kwadrat, linię i punkt oraz cztery podstawowe pojęcia przestrzeni: skupioną, złożoną, łamaną i ciągłą. Z tych elementów stworzył własny system wypowiedzi artystycznej Czterech Znaków Płaszczyzny i Czterech Obszarów Przestrzeni, który po raz pierwszy został opisany w 1970 roku w katalogu wystawy „Znaki i Obszary” w DAP w Warszawie.

W 1977 roku uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie Tekstu Wizualnego w Warszawie, gdzie zaprezentował swój kod kolorystyczny w odniesieniu do dźwięku litery, tworząc swoisty wizualny obraz zapisu języka. W tym czasie utrzymywał twórcze kontakty z innymi artystami tworzącymi w podobnym nurcie, m.in. „Arbeitkreis” z Holandii czy „Dimensio” z Finlandii. W 2002 roku w oparciu o system Znaków i Przestrzeni włączył do swoich prac rzeczywiste elementy drzewa, zamieniając kształt gałązek z geometryczną linią tworząc malarskie obiekty przestrzenne, które nazywał Syntezą Natury z Logiką Geometrii. W 2015 roku z inicjatywy Galerii EL, z jego projektu zrealizowano formę przestrzenną, która została zlokalizowana w Parku Miejskim w Elblągu.

Jerzy Grochocki brał udział w przeszło stu wystawach grupowych i indywidualnych w Europie i w USA. Otrzymał kilka nagród i wyróżnień. Jego prace znajdują się w muzeach i w prywatnych kolekcjach w kraju i za granicą m.in. w Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Architektury we Wrocławiu oraz Museum Modern Art w Hunfeld (Niemcy).

Tadeusz Dominik urodził się w 1928 roku w Szymanowie, zmarł w 2014 roku w Warszawie. W latach 1946-51 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, dyplom uzyskał w 1953 roku w pracowni prof. Jana Cybisa. Jeszcze przed obroną dyplomu został asystentem w pracowni prof. Wacława Waśkowskiego. W 1988 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Dwukrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 1990 roku odszedł na emeryturę.

Debiutował w 1951 roku na VII Wystawie Plastyki w Radomiu. W 1955 został laureatem Ogólnopolskiej Wystawy Młodej Plastyki w warszawskim Arsenale, która stanowiła przełom w polskiej sztuce powojennej, zrywając z panującą doktryną realizmu socjalistycznego. Jego pierwsza wystawa indywidualna odbyła się w Zachęcie w 1957 roku. Natomiast debiut zagraniczny miał miejsce w Pawilonie Polskim Weneckiego XXVIII Biennale Sztuki w 1956 roku, gdzie zaprezentował cykl słynnych drzeworytów „Macierzyństwo”.

Kilkakrotnie przebywał na stypendiach zagranicznych: w Paryżu, Londynie, Stanach Zjednoczonych. Artysta prezentował swoje prace na niemal 90 wystawach indywidualnych w Polsce i za granicą oraz 340 wystawach zbiorowych na całym świecie.

Był laureatem m.in. nagrody im. Jana Cybisa (1973) i stypendystą Ford Foundation (1962). W 2013 roku otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Prace artysty znajdują się w zbiorach muzealnych oraz prywatnych w Polsce i na świecie, w tym m.in.: w nowojorskim Museum of Modern Art, wiedeńskim Museum Albertina, Stedelijk Museum w Amsterdamie.