Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Maxim Vengerov - to jeden z najwybitniejszych współczesnych artystów-muzyków. Wirtuoz skrzypiec i altówki wystąpi w piątek (8.04) w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej w koncercie pt. „W hołdzie Henrykowi Wieniawskiemu”. Wybitnemu skrzypkowi towarzyszyć będzie Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej pod dyrekcją Piotra Sułkowskiego.

Maxim Vengerov zaprezentuje:

» II Koncert skrzypcowy d-moll - jeden z najczęściej wykonywanych na światowych estradach koncert skrzypcowy Henryka Wieniawskiego; kompozytor zawarł w tym utworze cała swoją wiedzę o naturze skrzypiec oraz przekazał swoje doświadczenie solistyczne zdobyte przez lata kariery koncertującego skrzypka na estradach świata,

» Wariacje na temat własny op. 15 - popisową miniaturę Wieniawskiego, » Polonez koncertowy D-dur op. 4 - efektowny utwór, który Henryk Wieniawski zadedykował mistrzowi gry na skrzypcach, swojemu pedagogowi Karolowi Lipińskiemu,

» Legendę op. 17 - pełną ekspresji nastrojową miniaturę kompozytora powstałą w 1860 roku

Maxim Vengerov to nie tylko wybitny skrzypek, ale również znakomity dyrygent i pedagog. Od 2005 roku artysta jest profesorem Królewskiej Akademii Muzycznej w Londynie.

Artysta ma na swoim koncie liczne nagrania płytowe, za które otrzymał wiele nagród i tytułów „artysty roku”, m.in. miesięcznika „Gramophone”, nominacje i laur Grammy, nagrodę Edisona - za najlepsze nagrania II koncertu Szostakowicza oraz bardzo cenioną nagrodę Echo Klassik - 2013 Telewizji Niemieckiej- za recital złożony m.in. z utworów J. S. Bacha. Duży wpływ na rozwój artystyczny i pogłębienie doskonałości artystycznej Maxima Vengerova miały jego kontakty m.in. z Mścisławem Rostropowiczem, Danielem Barenboimem, Vagiem Papianem oraz debiuty z najsłynniejszymi orkiestrami świata, takimi jak Concertgebouw w Amsterdamie, BBC Philharmonic i Chicago Symphony.

Maxim Vengerow nie ogranicza się tylko do skrzypiec. W polu jego muzycznych zainteresowań znalazła się altówka, następnie sztuka improwizacji jazzowej i wreszcie dyrygentura. Od najwcześniejszych lat gra na instrumentach Stradivariusa, obecnie na „Ex-Kreutzer Stradivari” z 1727 roku. Artysta będzie przewodniczącym jury XV Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. H. Wieniawskiego w 2016 roku. W piątek 8 kwietnia Maxima Vengerova usłyszymy w sali koncertowej Warmińsko-Mazurskiej Filharmonii.

******

Wprowadzenie

II Koncert skrzypcowy d-moll Henryka Wieniawskiego (1835-1880) to chyba najczęściej wykonywany na światowych estradach koncert skrzypcowy autorstwa kompozytora polskiego. Jest w nim wszystko co trzeba, by porwać nawet najbardziej opornych słuchaczy: symfoniczna pełnia brzmienia, romantyczna intensywność wyrazu i brawura, która swe apogeum osiąga w finale, utrzymanym w niezawodnych klimatach cygańsko-węgierskich.

Wieniawski, wirtuoz najwyższej klasy, obsypany wszystkimi możliwymi zaszczytami, pierwszy skrzypek dworu carskiego, profesor konserwatoriów w Petersburgu i Brukseli, włożył w tę kompozycję całą swoją wiedzę o naturze skrzypiec i doświadczenie zdobywane przez lata praktyki na światowych estradach. O ile jego I Koncert skrzypcowy fis-moll, przedstawiony w 1853 roku w Lipsku, był popisowym dziełem młodzieńczym, uchodzącym w oczach współczesnych za wręcz niewykonalne, o tyle II Koncert d-moll miał stać się rodzajem muzycznej syntezy; artysta pracował nad partyturą przez kilkanaście lat, zanim wreszcie zdecydował się wydać ją drukiem w roku 1870 w wydawnictwie Schotta w Moguncji, opatrując Koncert dedykacją dla zaprzyjaźnionego skrzypka Pabla Sarasate’go.

Jednocześnie, mimo iż wciąż był niezadowolony i wciąż wprowadzał poprawki, kompozytor zaczął wykonywać swój koncert publicznie na długo przed wydaniem go drukiem. Premiera odbyła się 7 grudnia 1862 roku w Petersburgu pod batutą Antona Rubinsteina. Kilka miesięcy później, 25 marca 1863 roku Wieniawski zagrał Koncert d-moll w Moskwie: na podium dyrygenckim tego wieczora stanął Ryszard Wagner, przebywający akurat w Rosji z koncertami, a na sali siedział oczarowany Piotr Czajkowski.

Niezwykły to zestaw tuzów ze świata muzyki drugiej połowy XIX wieku - zebranych w jednym miejscu i czasie!

Wariacje na temat własny op. 15 Wieniawskiego należą do bogatego zestawu popisowych miniatur własnego autorstwa, jakie każdy podróżujący wirtuoz musiał mieć w swoim dossier. Powstały w roku 1854, podczas pruskiego tournée Wieniawskiego, wiodącego od Berlina, Poczdamu, przez Poznań, po Królewiec, Gdańsk i Elbląg. Ich temat, w rytmie gawota poprzedzony lirycznym wstępem, zaś w finale przeobrażający się w walca umieścił Wieniawski w rozbudowanej, wirtuozowskiej oprawie, pozwalającej skrzypkowi zabłysnąć, zwłaszcza mistrzowskim staccato.

Polonez koncertowy D-dur op. 4 to efektowny utwór z roku 1852, dedykowany przez siedemnastoletniego skrzypka mistrzowi Karolowi Lipińskiemu, ongiś rywalowi Paganiniego.

Legenda op. 17, nastrojowa, śpiewna i pełna ekspresji, powstała w 1860 roku. Z jej powstaniem wiąże się nota bene szczególna opowieść. Podobno urok tego utworu zdołał przełamać opór przyszłego teścia Wieniawskiego, sir Thomasa Hamptona. Było to w Londynie, skrzypek koncertował tam wespół z rosyjskim pianistą Antonim Rubinsteinem, który wprowadził go do bardzo arystokratycznego domu Hamptonów, a ten z miejsca zakochał się w córce gospodarzy, pannie Izabeli. Dodajmy, że z wzajemnością, choć sprawa przedstawiała się beznadziejnie z powodu zbyt wielkiej różnicy pozycji społecznych. Romantyczna wersja wydarzeń, opublikowana po śmierci Wieniawskiego (więc nie mógł on jej potwierdzić ani zaprzeczyć) w warszawskim „Tygodniku Ilustrowanym” głosi, że odtrącony przez ojca wybranki wirtuoz, pogrążony w rozpaczy, skomponował wspomnianą Legendę i włączył ją do programu najbliższego ze swych londyńskich koncertów, na którym była obecna cała rodzina Hamptonów. Utwór wywołał zachwyt publiczności, burzę oklasków, posypały się kwiaty... i wtedy wstrząśnięty sir Thomas miał zwrócić się do artysty w te słowa:

Tylko prawdziwa miłość tłumaczy się tak natchnioną pieśnią, jaką pan dziś do nas przemówiłeś. Jestem przekonany, że goręcej nie umiałby nikt pokochać mej córki, nie pragnę zatem dla niej innego szczęścia, i proszę, zechciej pan nazywać się moim synem.

Taką to legendę dopisano Wieniawskiemu do jego Legendy.

******

Maxim Vengerov - skrzypce

Wirtuoz skrzypiec i altówki, dyrygent i pedagog. Jest jednym z najwybitniejszych artystów-muzyków współczesnych.

Urodził się 20 sierpnia 1974 roku w Nowosybirsku. Matka była śpiewaczką, ojciec - I oboistą w miejscowej filharmonii. Gdy miał 5 lat, zaczął się uczyć gry na skrzypcach u Galiny Turczaninowej, a dwa lata później - u Zachara Brona. Jako 10-latek, w 1984 roku, Maxim Vengerov wyjechał po raz pierwszy za granicę - do Polski; zdobył I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Młodych Skrzypków im. Karola Lipińskiego i Henryka Wieniawskiego w Lublinie (po latach powie: Wydawało mi się, iż Polska leży na krańcu świata. Takich podróży się nie zapomina, nic więc dziwnego, że zawsze z serdecznością myślę o Polsce).

W 1990 roku potwierdził swój nadzwyczajny talent zwycięstwem na Międzynarodowym Konkursie im. Carla Flescha w Londynie. W tym czasie studiował już u Z. Brona w Londynie i Lubece. Rozpoczął też publiczne występy w głównych europejskich salach koncertowych, wzbudzając zainteresowanie znanych wytwórni płytowych (do tej pory zarejestrował blisko 100 utworów, bądź cykli) oraz czasopism muzycznych. Przyniosło mu to liczne nagrody za nagrania i tytuły „artysty roku”, m. in. miesięcznika „Gramophone”, nominacje i słynny laur Grammy, nagrodę Edisona - za najlepsze nagranie II Koncertu Szostakowicza oraz bardzo cenioną nagrodę Echo Klassik - 2003 Telewizji Niemieckiej - za recital złożony m. in. z utworów J.S. Bacha.

Podczas kursów mistrzowskich liczne stacje TV utrwalają jego spotkania z młodymi skrzypkami. Pokazany w 1999 roku na festiwalu w Cannes program stacji TV Channel-4 „Playing by Heart” obiegł małe ekrany obu półkul. Duży wpływ na rozwój artystyczny i pogłębienie doskonałości Maxima Vengerova miały jego kontakty m.in. z Mścisławem Rostropowiczem, Danielem Barenboimem, Vagiem Papianem oraz debiuty z najsłynniejszymi orkiestrami świata, takimi jak Concertgebouw w Amsterdamie, BBC Philharmonic i Chicago Symphony.

Maxim Vengerov odbył dwuletnie studia nad skrzypcami barokowymi i repertuarem tej epoki. Lecz artysta nie ogranicza się tylko do skrzypiec. Jego uwagę przyciągnęła również altówka, potem jeszcze sztuka improwizacji jazzowej, taniec i wreszcie dyrygentura. Od najwcześniejszych lat gra na instrumentach Stradivariusa, obecnie na „Ex-Kreutzer Stradivari” z 1727 roku. Od 2005 roku jest profesorem Królewskiej Akademii Muzycznej w Londynie.

W 1997 roku został honorowym ambasadorem UNICEF-u. Angażuje się odtąd w spotkania i występy dla dzieci, m. in. w Ugandzie, Tajlandii i Kosowie. Ostatnio Maxim Vengerov odnowił i zacieśnił więzi także z Polską. Koncertuje z orkiestrami Sinfonia Varsovia, Sinfonietta Cracovia i z orkiestrą Filharmonii Bałtyckiej. W październiku 2006 roku, na zakończenie XIII Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego, wystąpił w Poznaniu z orkiestrą Sinfonia Varsovia pod dyrekcją Andrzeja Boreyki, a w październiku 2011 roku pełnił funkcję przewodniczącego jury 14. edycji tego konkursu. 21 września 2012 roku, po recitalu danym wspólnie z pianistą Vagiem Papianem w Auli Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu, podpisał kontrakt, na mocy którego objął przewodnictwo jury XV Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. H. Wieniawskiego w 2016 roku.

Piotr Sułkowski

Dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie. Posiada ogromne doświadczenie operowe, zdobyte w czasie wieloletniej pracy dyrygenta - a w latach 2006-07 dyrektora artystycznego – w Operze Krakowskiej, oraz w Opera Wildwood Festival AR (USA), którego był dyrektorem muzycznym. Przygotował wiele premier operowych, w tym kilka prawykonań. Między innymi w 2007 r., podczas Festiwalu Muzyki Polskiej, w ramach obchodów Roku Szymanowskiego we współpracy z PWM, dokonał światowego prawykonania nieznanej operetki Karola Szymanowskiego Loteria na mężów, czyli narzeczony nr 69. Zrealizowany przez Piotra Sułkowskiego w 2004 r. w Krakowie Gwałt na Lukrecji Benjamina Brittena został uznany na Bydgoskim Festiwalu Operowym za najlepszy spektakl roku. Współtwórca Krakowskiej Opery Kameralnej, z którą zrealizował kilka produkcji. W latach 2008-09 pracował jako zastępca dyrektora Chóru Polskiego Radia w Krakowie. Od roku 2009 do 2011 był kierownikiem muzycznym Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej. Od roku 2008 do 2014 był pierwszym gościnnym dyrygentem Signature Symphony Orchestra w Tulsa (USA).

Współpracuje z wieloma orkiestrami, a także zajmuje się pracą dydaktyczną, zarówno w Akademii Muzycznej w Krakowie, jak i w Bydgoszczy, gdzie prowadzi klasę dyrygentury. Od 1993 r. dyrygent orkiestry POSM im. Chopina w Krakowie, z którą we Francji realizował programy edukacyjne dla młodzieży. Pomysłodawca i dyrektor artystyczny Festiwalu Barbakan, odbywającego się w okresie letnim w Krakowie.

W 2008 r., w ramach Festiwalu Rozstaje poprowadził jubileuszowy koncert na Rynku Głównym w Krakowie ze światowej sławy solistą - Gheorgem Zamfirem. W 2010 r. koncertem w kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie zainaugurował działalność Fundacji Panteon Narodowy. Zrealizował nagranie z muzyką Bartosza Chajdeckiego do serialu historycznego Czas honoru.

W 2010 r. w Pampelunie (Hiszpania), na zaproszenie Coro Premier Ensemble de la A.G.A.O, z okazji 20-letniego jubileuszu tego zespołu, przygotował wraz z Orquesta Sinfonica de Navarra premierę Carmen Bizeta. W 2010 r., wraz z Orkiestrą Akademii Beethovenowskiej zrealizował międzynarodowy projekt operowy Fidelio - ofiarom holokaustu na podstawie opery Beethovena, a przedstawione w kilku miastach w Polsce spektakle uzyskały bardzo dobre recenzje m.in. w prestiżowym, angielskim czasopiśmie Opera. W 2011 r. z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej odbył podróż koncertową do Hiszpanii, gdzie w Bilbao i w Pampelunie pod jego kierownictwem przygotowano spektakle Toski Pucciniego. Rok później z tą samą orkiestrą oraz solistą Eduardem Kunzem zainaugurował w Filharmonii Narodowej w Warszawie cykl „Wielkie koncerty fortepianowe”. W 2011 r. uzyskał tytuł doktora, a w 2015 doktora habilitowanego sztuki muzycznej.

W 2012 r. został powołany przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji do Rady Programowej Radia Olsztyn. Wraz z orkiestrą Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej otrzymał nagrodę Prezydenta Miasta Olsztyna za rok 2012: Statuetkę św. Jakuba w dziedzinie kultury za widowisko taneczno-muzyczne wg Dziadka do orzechów Czajkowskiego. W 2013 r. Warmińsko-Mazurski Klub Biznesu, za działalność artystyczną i popularyzowanie muzyki klasycznej wśród mieszkańców regionu Warmii i Mazur, przyznał Piotrowi Sułkowskiemu tytuł i statuetkę Osobowość Warmii i Mazur w kategorii kultura. Od 2014 jest wiceprzewodniczącym Zarządu Zrzeszenia Filharmonii Polskich. W 2014 r. prowadzona przez Piotra Sułkowskiego Filharmonia Warmińsko-Mazurska otrzymała Laur Najlepszym z najlepszych za sukcesy i osiągnięcia na skalę ogólnopolską i międzynarodową - za promocję Warmii i Mazur w 2013 r. W 2014 r. Piotr Sułkowski został uhonorowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. W 2015 roku za „twórcze osiągnięcia w dziedzinie kultury Warmii i Mazur” otrzymał nagrodę Wojewody Warmińsko-Mazurskiego: statuetkę Pegaza.

******

8 kwietnia 2016 (piątek), godz. 19.00, sala koncertowa Filharmonii

Maxim Vengerov - w hołdzie Henrykowi Wieniawskiemu

» Piotr Sułkowski - dyrygent
» Maxim Vengerov - skrzypce

W programie Henryk Wieniawski:

» II Koncert skrzypcowy d-moll
» Allegro moderato
» Romance. Andante non troppo
» Finale. Allegro fuoco - Allegro moderato (à la Zingara)
» Wariacje na temat własny op. 15
» Polonez koncertowy D-dur op. 4
» Legenda op. 17

******

Bilety w cenie: 60 zł normalny i 45 zł ulgowy do nabycia w kasie Filharmonii w dniach pon.-pt. w godz.10-18 oraz poprzez stronę internetową filharmonii: http://bilety.filharmonia.olsztyn.pl/numerowane.html?id=287