Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

W koncercie kameralnym w niedzielę (17.07) o godz. 17.00 w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej wystąpi David Geringas - litewski wirtuoz wiolonczelista oraz dyrygent, należący do dzisiejszej elity świata muzyki oraz pianista Ignacy Lisiecki.

W koncercie usłyszymy:

» Johanna Sebastiana Bacha - III Suitę C-dur na wiolonczelę solo BWV 1009
» Johannesa Brahmsa - I Sonatę skrzypcową op.78 (wersja na wiolonczelę i fortepian)
» Karola Szymanowskiego - Sonatę skrzypcową op. 9 (opr. na wiolonczelę Kazimierz Wiłkomirski)
» Sonatę wiolonczelową Szymona Laksa.

David Geringas jest uczniem słynnego Mścisława Rostropowicza i zwycięzcą Konkursu Czajkowskiego w 1970 r., a jego kariera artystyczna trwa od tamtego czasu nieprzerwanie. Artysta występuje na całym świecie z najwybitniejszymi orkiestrami i dyrygentami naszych czasów. David Geringas regularnie pojawia się w Niemczech oraz za granicą również w roli dyrygenta, a często w roli podwójnej: jako wiolonczelista i dyrygent. W tym charakterze występował wielokrotnie w głównych centrach muzycznych Europy (m.in. w Concertgebouw w Amsterdamie, Auditoriun Parco della Musica w Rzymie, w wiedeńskim Musikverein, w Tonhalle w Zürichu, w Filharmonii Berlińskiej).

Dyskografia artysty, obejmuje blisko 100 płyt i zawiera pozycje uhonorowane najwyższymi nagrodami, w tym Grand Prix du Disque za nagranie 12 koncertów wiolonczelowych Luigiego Boccheriniego, Diapason d’Or za muzykę kameralną Henri Dutilleux i nagrodę roku od Deutschen Schallplattenkritik za nagranie koncertów wiolonczelowych Hansa Pfitznera.

W 2013 r. David Geringas otrzymał nagrodę Echo Klassik za najlepsze nagranie muzyki kameralnej XX i XXI w.

W koncercie kameralnym wybitnemu światowemu wiolonczeliście towarzyszyć będzie młody polski pianista Ignacy Lisiecki. Jest on absolwentem Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie Piotra Palecznego. Studia kontynuował w renomowanej Hochschule für Musik und Theater w Hanowerze. W listopadzie 2012 r. Ignacy Lisiecki odniósł wielki sukces, debiutując w Tokyo Opera City, w jednym z najważniejszych centrów muzycznych świata. Koncertuje w Polsce i zagranicą prowadząc zarazem działalność kompozytorską. W 2013 r. wydał swoją debiutancką płytę Homage to Brahms, która zyskała bardzo pozytywny odbiór.

******

Wprowadzenie

III Suita C-dur na wiolonczelę solo Jana Sebastiana Bacha (1685-1750) należy do zbioru sześciu suit na ten instrument (kolejno: G-dur, d-moll, C-dur, Es-dur, c-moll, D-dur) opatrzonych w katalogu Schmiedera odpowiednio numerami BWV 1007-1012. Powstały najprawdopodobniej - tak jak spora część świeckiej muzyki instrumentalnej Bacha - przed rokiem 1723, czyli w Weimarze lub w Köthen, zanim kompozytor objął stanowisko kantora przy kościele św. Tomasza w Lipsku.

Przy dworze książęcym w Köthen działali tak wybitni wirtuozi jak Christian Ferdinand Abel czy Christian Bernhard Linigke, nie można, więc wykluczyć, iż Bach napisał owe suity z myślą o nich, rozwijając w tych z pozoru skromnych cyklach tanecznych miniatur prawdziwie czarodziejskie spektrum brzmień i poezji - możliwości, jakich nikt nigdy przedtem nie zdołał wydobyć z wiolonczeli. Dziś należą te suity do dzieł szczególnie cenionych i wyróżnianych w repertuarze wiolonczelistów. Uważane za Mount Everest muzycznego wtajemniczenia, prezentowane są na koncertach i nagrywane przez najwybitniejszych, od legendarnego Pabla Casalsa, który ukończył nagrywanie wszystkich sześciu suit w roku 1939, poprzez takich mistrzów jak Pierre Fournier, Mścisław Rostropovicz, Yo-Yo Ma, Lynn Harrell, János Starker, Paul Tortelier - po stosunkowo niedawno wydane albumy Stevena Isserlisa czy Jeana-Guihena Queyrasa.

Na tym tle ważne i znaczące miejsce zajmuje nagranie wszystkich suit dokonane przez naszego gościa, Davida Geringasa.

I Sonata na skrzypce i fortepian op. 78 Johannesa Brahmsa (1833–1897) była w rzeczywistości jego czwartą na te dwa instrumenty. Lecz pierwsza zaginęła, zaś dwie następne kompozytor zniszczył, uznając je za nieudane! I zaakceptował dopiero kolejną, stworzoną w roku 1879, wkrótce po tym, jak ukończył swój Koncert skrzypcowy op. 77, uznawany za jedno z najwspanialszych dzieł repertuaru skrzypcowego. Pracował zaś nad ową sonatą na letnisku w miejscowości Pörtschach nad jeziorem Wörther w austriackich Alpach, w miejscu, które szczególnie sobie upodobał i dokąd przez kilka lat lubił przyjeżdżać. Tam m.in. skomponował swoją Drugą Symfonię (1877), tam - jednocześnie z sonatą - tworzył dwie fortepianowe Rapsodie op. 79 i zajmował się niezwykłą transkrypcją słynnej Ciaccony z Partity d-moll na skrzypce solo Jana Sebastiana Bacha, którą opracowywał na fortepian... tylko na lewą rękę.

W ciąg przebiegu sonaty wplótł Brahms wątki ze swych dwóch wcześniejszych pieśni: Nachklang oraz Regenlied. Ta druga (Deszczowa pieśń), rozwija się na tle dźwięków imitujących krople deszczu - i ten sam „deszczowy” efekt pojawia się w finale sonaty, stąd niekiedy zwano ją „sonatą deszczową” („Regen-Sonate”).

Pewne obawy, co do przyjęcia przez słuchaczy wywołał utwór u wielkiego zwolennika twórczości Brahmsa, sławnego wiedeńskiego krytyka Eduarda Hanslicka. Pisał on: „Zawarte tu uczucia są zbyt subtelne, zbyt szczere i zbyt gorące, całość jest nazbyt intymna dla publiczności”. Publiczność jednak przyjęła sonatę bardzo dobrze. A Klara Wieck, wdowa po Robercie Schumannie, której - jak zwykle - Brahms przesłał świeżo ukończoną kompozycję, odpisała mu: „Popłakałam się nad tym z radości”.

Sonata skrzypcowa op. 9 Karola Szymanowskiego (1882-1937) to romantyczny, wczesny utwór młodego kompozytora, powstały w roku 1904, w okresie jego studiów w Warszawie pod kierunkiem Marka Zawirskiego (harmonia) i Zygmunta Noskowskiego (kontrapunkt i kompozycja).

Szymanowski dedykował tę kompozycję Bronisławowi Gromadzkiemu, koledze szkolnemu z Elizawetgradu (dziś Kirowograd) na Ukrainie, gdzie rodzina Szymanowskich - której siedzibą aż do wybuchu rewolucji 1917 roku był pobliski majątek Tymoszówka - miała dwa domy i zwykła spędzać tam zimę, zaś nastoletni Karol, przed wyjazdem do Warszawy, pobierał w Elizawetgradzie lekcje fortepianu u Gustawa Neuhausa.

Kompozycja, utrzymana jeszcze w duchu tradycji Cezara Francka i Johannesa Brahmsa, wyróżnia się zwłaszcza wręcz magicznym pięknem części środkowej, w której objawia się wrażliwość Szymanowskiego na barwy dźwiękowe oraz charakterystyczny sensualizm, dobrze znany z jego późniejszych dzieł.

Po raz pierwszy publicznie zagrali tę sonatę 3 kwietnia 1909 roku w Warszawie dwaj znakomici mistrzowie: skrzypek Paweł Kochański i pianista Artur Rubinstein. Prezentowanej obecnie transkrypcji na wiolonczelę z fortepianem dokonał wiolonczelista Kazimierz Wiłkomirski.

Sonata wiolonczelowa Szymona Laksa (1901-1983) jest w wielkim stopniu odbiciem ducha swego czasu: skomponowana w roku 1932 w Paryżu, dźwięczą w niej echa jazzu, muzyki Strawińskiego, Ravela i Honeggera, a całość - z rozkołysaną częścią środkową i z uporczywym rytmem finału - pełna jest światła, powietrza i przestrzeni.

Kompozytor, urodzony w Warszawie, studiował tam matematykę i filozofię na Uniwersytecie, jednocześnie zaś uczęszczał do Konserwatorium, pobierając naukę u Romana Statkowskiego, Piotra Rytla i Henryka Melcera. W latach 1927-29 uczył się w paryskim Conservatoire National. Wojna zastała go w Paryżu, gdzie z powodu żydowskiego pochodzenia został aresztowany przez niemieckie władze okupacyjne. Trafił do obozu w Oświęcimiu-Brzezince, potem do Dachau, gdzie dotrwał do wyzwolenia przez wojska amerykańskie. Dzięki temu, że był członkiem kapeli oświęcimskiej, a potem jej dyrygentem. Potajemnie kapela wykonała jego opracowanie Trzech polonezów warszawskich według anonimowych melodii z XVIII wieku. Opisał to we wspomnieniach: Musiques d’un autre monde (Paryż 1947), a następnie w Grach oświęcimskich (Londyn 1979, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau 1998).

Po wojnie znów zamieszkał w Paryżu, utrzymując żywe kontakty z krajem. W zakresie twórczości kompozytorskiej pozostał wierny ideałom francuskiego neoklasycyzmu, pisał także muzykę filmową i zajmował się pracą literacką.

******

David Geringas - wiolonczela

Litewski wiolonczelista i dyrygent, należy do dzisiejszej elity świata muzyki. Jego niezwykle szeroki repertuar - od wczesnego baroku do współczesności - jest dowodem na otwartość i dociekliwość artysty. Dyscyplina intelektualna, wszechstronność stylistyczna, muzykalność i niepowtarzalna barwa dźwięku przyniosły mu sławę i uznanie na całym świecie.

David Geringas jest uczniem słynnego Mścisława Rostropowicza i zwycięzcą Konkursu Czajkowskiego w 1970 r., a jego kariera trwa od tamtego czasu nieprzerwanie.

Artysta występował na całym świecie z najwybitniejszymi orkiestrami i dyrygentami naszych czasów. Jego dyskografia, która obecnie obejmuje blisko 100 płyt, zawiera pozycje uhonorowane najwyższymi nagrodami, w tym Grand Prix du Disque za nagranie 12 koncertów wiolonczelowych Luigiego Boccheriniego, Diapason d’Or za muzykę kameralną Henri Dutilleux i nagrodę roku od Deutschen Schallplattenkritik za nagranie koncertów wiolonczelowych Hansa Pfitznera. W 2013 r. otrzymał nagrodę Echo Klassik za najlepsze nagranie muzyki kameralnej XX i XXI w.

David Geringas regularnie pojawia się w Niemczech i za granicą również w roli dyrygenta, a często w roli podwójnej: jako wiolonczelista i dyrygent. W tym charakterze występował wielokrotnie w głównych centrach muzycznych Europy (Concertgebouw w Amsterdamie, Auditoriun Parco della Musica w Rzymie, w wiedeńskim Musikverein, w Tonhalle w Zürichu, w Filharmonii Berlińskiej). Od 2005 do 2008 r. był głównym dyrygentem gościnnym Filharmonii w Tokio i w Pekinie. W lutym 2009 r. zadebiutował jako dyrygent w Filharmonii Moskiewskiej. Jego debiut operowy (Eugeniusz Oniegin) miał miejsce w Kłajpedzie na Litwie w 2010 r.

Jako pedagog przez lata prowadził klasę wiolonczeli, a jego podopieczni - Gustav Rivinius, Jens Peter Maintz, Wolfgang Emanuel Schmidt, Monika Leskovar, Jing Zhao, Tatiana Vassiljeva, Johannes Moser, Maximilian Hornung i Sol Gabetta są obecnie niekwestionowanymi wirtuozami tego instrumentu.

David Geringas jest laureatem wielu nagród i odznaczeń za promocję muzyki i kompozytorów litewskich. Odznaczono go też Krzyżem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec za osiągnięcia muzyczne na międzynarodowej scenie muzycznej i jako ambasadora kultury Niemiec. Jest również honorowym profesorem w Konserwatorium Moskiewskim oraz w Centralnym Konserwatorium w Pekinie, jak również doktorem honorowym Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru.

Ostatnio, w semestrze zimowym roku akademickiego 2014/2015 David Geringas wykładał jako visiting professor w University of Southern California w Los Angeles oraz w nowojorskiej Manhattan School of Music.

Artysta gra zazwyczaj na wiolonczeli wykonanej w roku 1761 przez mistrza Giovanniego Battistę Guadagniniego.

Ignacy Lisiecki - fortepian

Urodził się w Poznaniu, w rodzinie o tradycjach muzycznych, tutaj zaczynał też swoją muzyczną edukację pod kierunkiem Teresy Pisarskiej-Wietrzyńskiej.

Jest absolwentem Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie Piotra Palecznego. Kończąc studia w warszawskiej uczelni został wyróżniony udziałem w koncercie dyplomantów, wykonując III Koncert fortepianowy d-moll Sergiusza Rachmaninowa z towarzyszeniem Orkiestry Symfonicznej Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina pod dyrekcją Michała Dworzyńskiego.

Kontynuował studia w renomowanej Hochschule für Musik und Theater w Hanowerze u prof. Einar Steen-Nokleberga w ramach programu Konzertexamen. Przełomowym momentem w życiu artysty okazało się spotkanie z jednym z najwybitniejszych współczesnych rosyjskich pedagogów: Lwem Natochennym, którego profesjonalizm i sposób przekazywania wiedzy stał się istotną inspiracją dla dalszego rozwoju pianisty.

Był stypendystą Ministra Kultury i Sztuki, Fundacji Crescendum Est - Polonia oraz niemieckiej DAAD.

W marcu 2010 r. odbył tournée z programem chopinowskim i schumannowskim po kilku miastach japońskich (grał m.in: w Tokio, Osace i Fukuoce); jego występy pod patronatem Ambasady RP w Tokio zostały gorąco przyjęte przez publiczność oraz krytyków prasy muzycznej. Rezultatem entuzjastycznych recenzji są zaproszenia na kolejne sezony.

Pianista wystąpił także na koncercie galowym w Sali Wielkiej Opery Narodowej w Warszawie z okazji trzydziestolecia powstania „Solidarności”.

W 2011 r. z towarzyszeniem Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej wykonał I Koncert fortepianowy Brahmsa op. 15 pod dyrekcją Piotra Sułkowskiego.

W 2011 r. otrzymał dyplom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za wybitne dokonania na rzecz szerzenia dziedzictwa kultury polskiej na świecie.

W listopadzie 2012 r. odniósł wielki sukces, debiutując w Tokyo Opera City, w jednym z najważniejszych centrów muzycznych świata. Wśród istotnych wydarzeń w artystycznej działalności pianisty należy także wspomnieć jego udział w obchodach 200-lecia urodzin Fryderyka Chopina. Artysta został zaproszony do honorowych obchodów roku Chopinowskiego w Izraelu, gdzie wykonał recital na Państwowym Uniwersytecie w Tel-Awiwie, w Sali Muzeum Diaspory.

Tym, co wyróżnia Lisieckiego wśród pianistów działających współcześnie na estradach świata jest jego kreatywność kompozytorska. Obok pisania własnych oryginalnych utworów istotne miejsce w aktywności muzycznej pianisty zajmuje także opracowywanie transkrypcji m.in. utworów orkiestrowych i organowych na fortepian solo. W maju 2011 r., z okazji setnej rocznicy śmierci Mahlera na recitalu w Sayaka Hall w Osace miała miejsce premiera jego Parafrazy na temat Adagietta z V Symfonii Mahlera. W 2012 ukończył on swą Fantazję na temat Preludium Chorałowego Brahmsa op. 122 nr 2, utwór inspirowany tematem Preludium Chorałowego na organy, z ostatniego opusu niemieckiego kompozytora.

Wydana w 2013 r. debiutancka płyta Ignacego Lisieckiego Homage to Brahms zyskała pozytywny odbiór zarówno w Polsce jak i za granicą. Pisano i mówiono o niej m.in. w „Przekroju”, w „Rzeczpospolitej”, w „Polityce”, we „Wprost” oraz w Polskim Radio.

******

17 maja 2015 (niedziela), godz. 17.00, sala koncertowa Filharmonii

Koncert kameralny

» David Geringas - wiolonczela
» Ignacy Lisiecki - fortepian

Program:

» Johann Sebastian Bach - III Suita C-dur na wiolonczelę solo BWV 1009 Prélude
Alemande
Courante
Sarabande
Bourrée 1
Bourrée 2
Gigue

» Johannes Brahms - I Sonata skrzypcowa op. 78 (wersja na wiolonczelę i fortepian)
Vivace ma non troppo
Adagio
Allegro molto moderato

» Karol Szymanowski - Sonata skrzypcowa op. 9 (opr. na wiolonczelę Kazimierz Wiłkomirski)
Allegro moderato. Patetico
Andante tranquillo e dolce
Finale. Allegro molto, quasi presto

» Szymon Laks - Sonata wiolonczelowa
Allegro moderato ma deciso
Andante un poco grave
Presto - prestissimo

******

Bilety w cenie:
» bilet normalny 40 zł,
» bilet ulgowy 30 zł
» bilet na kartę melomana - 20 zł
do nabycia w kasie Filharmonii pon.-pt. w godz.10-18
oraz na dwie godziny przed koncertem.