Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Z „Mistrzowskim Recitalem Fortepianowym” w piątek (27.02) o godz. 19.00 w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie wystąpi Krystian Tkaczewski. Pianista koncertował w 28 krajach na pięciu kontynentach, w tak ważnych centrach muzycznych świata, jak m.in.: Carnegie Hall, Steinway Hall, Merkin Hall, Schoenberg Hall (Los Angeles), Teatro Nacional (Panama), Hong Tail Hall (Xiamen), Syrian Opera House, Al Hussein Cultural Center (Amman), Salle Peletier (Montreal), Sala Villanueva (Mexico).

Po entuzjastycznie przyjętym przez publiczność recitalu artysty w Carnegie Hall w 2007 roku, recenzent Anthony Aibel w „New York Concert Reviev” napisał m.in.: „Tkaczewski w elegancki i pełen smaku sposób wykonał Toccatę Bacha, dowodząc głębokiej wiedzy na temat barokowej ornamentacji i frazowania. Mazurki Szymanowskiego były wybornie kształtowane, ukazując wszystkie odcienie i kontrasty dynamiczne. Chopin Tkaczewskiego był pełen ciekawej dynamiki, grany z pasją, soczystym dźwiękiem bez nadużywania pedału i zbędnej pretensjonalności. W etiudach Rachmaninowa Tkaczewski zademonstrował elektryzującą technikę. Pokazał znakomitą artykulację i wszystkie detale były wykonane w sposób niezachwiany. Pomysły interpretacyjne Tkaczewskiego sprawiły, że przydługa i czasem nudnawa sonata Rachmaninowa nabrała nowej przejrzystości. Tkaczewski śpiewał liniami melodycznymi, a nie odgrywał pojedynczych dźwięków, jak zwykła to robić większość pianistów. Świetną konstrukcję miała również Toccata Prokofiewa. Jego recital tutaj (Carnegie Hall) pokazał jego oddanie i naturalny talent do wykonywania muzyki jego ojczystego kraju”.

W programie recitalu w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej w wykonaniu Krystiana Tkaczewskiego usłyszymy: Sergiusza Rachmaninowa - II Sonatę b- moll op. 36. Wysłuchamy jej drugiej wersji wydanej przez Rachmaninowa w 1931 roku z dopiskiem „Nowa wersja. Poprawiona i skrócona przez autora”. Następnie artysta wykona kompozycje Fryderyka Chopina. Będą to: 4 Mazurki op. 17, Andante spianato i Wielki polonez op. 22 oraz Nokturn c-moll op. 48 nr 1 i Scherzo E-dur op. 54. Kolejnym utworem recitalu w wykonaniu Krystiana Tkaczewskiego będą Obrazki z wystawy Modesta Musorgskiego. Dziesięć miniatur fortepianowych, do powstania których w 1874 roku inspiracją była wystawa prac plastycznych Wiktora Hartmana, bliskiego przyjaciela Musorgskiego, po dziś dzień stanowią prawdziwe wyzwanie dla pianistów.

******

Wprowadzenie

II Sonata fortepianowa op. 36 Sergiusza Rachmaninowa (1873-1943) powstawała od początku roku 1913, podczas pobytu kompozytora w Rzymie, jednocześnie z potężną symfonią Dzwony, przeznaczoną na chór, orkiestrę i solistów do tekstu swobodnego przekładu na rosyjski – właściwie adaptacji - poematu E.A. Poego, pióra poety-symbolisty Konstantego Balmonta.

Późny, mroczny i wybujały romantyzm tej sonaty, przez wielu uważanej za jedno z najwspanialszych dzieł fortepianowych Rachmaninowa, idzie więc w parze z patetycznym przesłaniem Dzwonów, mówiącym o duchowej podróży człowieka od urodzin do śmierci. Z tym, że swą sonatę wyposażył ponadto kompozytor w ogromną dawkę efektownej pianistycznej wirtuozerii. Był przecież jednym z gigantów klawiatury pierwszej połowy XX wieku, a w dorobku miał już oba swe najsłynniejsze koncerty fortepianowe: drugi - w c-moll i trzeci - w d-moll. Toteż gdy po raz pierwszy zagrał tę sonatę na koncercie w Moskwie, odniósł ogromny sukces. Nie był jednak do końca zadowolony i po latach - wysłuchawszy opinii innych pianistów oraz przyjaciół - dokonał korekt i skrótów, usuwając niemal jedną trzecią pierwotnego tekstu. W tej postaci sonata została wydana w roku 1931 z dopiskiem: „Nowa wersja. Poprawiona i skrócona przez autora”.

A istnieje jeszcze trzecia wersja. Sporządził ją w roku 1940 wielki pianista Vladimir Horowitz, który - za zgodą Rachmaninowa - wybrał i skompilował to, co najlepsze z obu wersji autorskich. W Olsztynie usłyszymy drugą wersję samego Rachmaninowa.

4 mazurki op. 17 Fryderyka Chopina (1810-1849)

pisane były w latach 1832-33, a drukiem ukazały się w roku 1834 roku. Anonimowy recenzent „Gazette Musicale de Paris” tak wtedy komentował: „Pan Chopin zdobył sobie sławę całkiem specjalną przez natchniony i głęboko artystyczny sposób, w jaki umie podawać polską muzykę narodową, rodzaj muzyki, który znaliśmy dotychczas jeszcze bardzo mało. Zasługa tego młodego kompozytora zwraca na siebie uwagę zwłaszcza dziś, kiedy biadamy nad smutnym ubóstwem form sztuki, sprowadzonych do nieszczęsnego galopu, tak pospolitego, bez wdzięku, który ostatnio powtarza swój trywialny rytm nawet w uwerturach do oper”. Co ciekawe, istnieje przypuszczenie, iż ostatni z czterech mazurków składających się na to opus, Mazurek a-moll, powstał znacznie wcześniej od innych; podobno pierwszy jego pomysł prezentował już czternastoletni Fryderyk na wakacjach spędzanych we wsi Szafarnia, w majątku rodziców kolegi szkolnego Dominika Dziewanowskiego, zainspirowany zasłyszaną w Szafarni pieśnią czy tańcem. Po latach zaś i po dojrzałym przeredagowaniu włączył utwór do op. 17.

Andante spianato i Wielki polonez Es-dur op. 22 tegoż kompozytora powstawały etapami. Poloneza z orkiestrą zaczął Chopin pisać w ostatnich miesiącach w kraju, i było to już ostatnie jego dzieło z udziałem orkiestry. W roku 1834 poprzedził Poloneza wstępem Andante spianato o charakterze lirycznej, nokturnowej improwizacji na fortepian solo („spianato” znaczy: gładko, płynnie, bez kontrastów), rok później dodał jeszcze efektowny, fanfarowy łącznik między dwiema częściami. Całość grywana bywa w dwóch wersjach - z orkiestrą, oraz na fortepianie solo.

Nokturn c-moll op. 48 nr 1 to jedna z najbardziej dramatycznych i pełnych ekspresji miniatur Chopina.

Scherzo E-dur op. 54, ostatnie z czterech, jakie Chopin napisał, powstało w roku 1842. Jest najpogodniejsze ze wszystkich (jedyne w tonacji majorowej!) i najbardziej ze wszystkich rozbudowane; można się w nim doszukać i baśniowego nastroju, i pewnego rodzaju „balladowych” zaśpiewów...

Obrazki z wystawy Modesta Musorgskiego (1839-1881) powstały w roku 1874, w tym samym roku, w którym kompozytor ukończył swoje największe dzieło: operę Borys Godunow, śmiałą pod względem stylistyki, pełną niezwykłych pomysłów harmonicznych, które zresztą krytykowano za szorstkość i brutalność...

Inspiracji do skomponowania Obrazków dostarczyła Musorgskiemu wystawa prac plastycznych jego przedwcześnie zmarłego przyjaciela, architekta i plastyka Wiktora Hartmana, urządzona w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Rzecz powstała w błyskawicznym czasie zaledwie kilkunastu dni czerwca. Musorgski wyznawał w jednym z listów: „Hartman kipi jak kipiał Borys, dźwięki i myśli zawisły w powietrzu. Połykam obiad - ledwie zdążam skrobać na papierze”.

W efekcie tej gorączkowej pracy powstało dziesięć miniatur odpowiadających wybranym obrazom, pomiędzy którymi rozbrzmiewa rodzaj łącznika, nazwanego tu „promenadą”, który ilustruje przechadzkę samego kompozytora po wystawie i przybiera rozmaite zabarwienia, zależnie od nastroju oglądanego przezeń przed chwilą „obrazka”. A są to kolejno:

» Gnom - rysunek Hartmanna przedstawia „dziadka do orzechów” w postaci groteskowej, pokracznej figurki; równie groteskowa muzyka Musorgskiego pełna jest gwałtownych kontrastów, nagłych skoków itp.;
» Stary zamek - na akwareli Hartmanna widnieje wieża średniowiecznego zamku, a u jej stóp trubadur z lutnią: Musorgski uzupełnił ten obraz melancholijną melodią, niby śpiewaną przez trubadura pieśnią;
» Tuileries - dzieci bawiące się i kłócące w paryskim parku;
» Bydło (tytuł w oryginale po polsku) - to ciężki wóz zaprzężony w woły;
» Taniec kurcząt w skorupkach - oryginalna ilustracja Hartmanna to projekt kostiumów do jednej ze scen baletu Trilby w choreografii sławnego Mariusa Petipy z muzyką Juliusa Gerbera; jest to scena z tańczącymi dziećmi, przebranymi za kurczęta wykluwające się ze skorupek;
» Samuel Goldenberg i Szmul - to z kolei groteskowy dialog dwóch kupców żydowskich spod Sandomierza. Bogaty, zażywny Samuel przemawia tubalnym głosem do małego, chudego biedaczyny, który mu odpowiada jazgotliwym popiskiwaniem;
» Rynek w Limoges - przedstawia rozplotkowane i kłócące się przekupki;
» Katakumby - scena silnie kontrastująca z poprzednią, nawiązuje do szkicu Hartmanna, który narysował samego siebie, z latarnią, zwiedzającego paryskie katakumby. W tym miejscu nad nutami Musorgski napisał: „Con mortuis in lingua mortua” („Z martwymi w martwym języku”);
» Chatka na kurzej stopce - na wspomnianej wystawie był to projekt stojącego zegara w kształcie chatki Baby Jagi, z barwnymi, emaliowanymi zdobieniami;
» Wielka Brama Kijowska - to był projekt Hartmanna w konkursie architektonicznym na paradną bramę miejską, zwaną „Bramą Bohaterów”, mającą symbolizować świetność dziejów Rusi. Hartmann nawiązał do ruskich baśni i bylin, proponując fantastyczną bramę w kształcie gigantycznego hełmu. W muzyce Musorgskiego rozlega się coraz głośniejsze bicie dzwonów, uroczyste śpiewy cerkiewne... i w takim podniosłym, patetycznym nastroju kończy się ów niezwykły cykl.

Obrazki w oryginalnej, fortepianowej wersji stanowią prawdziwe wyzwanie dla pianistów. Ogromną popularność zyskała sobie również wersja orkiestrowa, sporządzona w 1922 roku przez Maurycego Ravela.

******

Krystian Tkaczewski - fortepian

Artysta urodził się w Tarnowie w 1980 r. Edukację muzyczną rozpoczął w Szkole Muzycznej im. Paderewskiego w Tarnowie w klasie J. Iwaneczko. Po ukończeniu Zespołu Szkół Muzycznych w Warszawie w klasie Gabrieli Weiss i Pawła Skrzypka, rozpoczął studia w Akademii Muzycznej we Wrocławiu w klasie Olgi Rusiny (dyplom magistra sztuki - 2004). W roku 2007 otrzymał Graduate Professional Diploma na University of Hartford Hartt School, w roku 2014 - tytuł doktora sztuk muzycznych, pod kierunkiem słynnej pianistki Oxany Yablonskiej. Ponadto otrzymał nagrodę Regents Honor Award dla najlepszego doktoranta Hartt School oraz zaproszenie do prestiżowej narodowej organizacji muzycznej Pi Kappa Lambda.

Pianista jest laureatem wielu konkursów pianistycznych, m.in.:
- Międzynarodowego Konkursu „Konzerteum” (Ateny 2000 - II nagroda),
- Europejskiego Konkursu Pianistycznego (Bari 2001 - Grand Prix),
- Międzynarodowego Konkursu Interfest-Bitola (Macedonia 2001 - I nagroda), Międzynarodowego Konkursu Delia Steinberg (Madryt 2002 - II nagroda),
- CSMTA Young Artist Piano Competition (Hartford 2006 - I nagroda),
- Bradshaw & Buono Piano Competition (Nowy Jork 2006 - I nagroda),
- Artists International Music Competition (Nowy Jork 2006 - zwycięzca),
- 2006 Międzynarodowy Konkurs Chopinowski (Mariańskie Łaźnie 2006 - finalista),
- Joyce Dutka Instrumental Competition (Nowy Jork 2007 - II nagroda),
- Bradshaw and Buono International Piano Competition (Nowy Jork 2007 II nagroda),
- Web Concert Hall Competition (Nowy Jork 2008 - finalista),
- Jose Iturbi Piano Competition (Los Angeles 2010 - finalista).
Wziął również udział w prestiżowych konkursach w Montrealu i w Xiamen (Chiny).

Koncertował w 28 krajach na pięciu kontynentach, w tak ważnych centrach muzycznych na całym świecie, jak m.in. Carnegie Hall, Steinway Hall, Merkin Hall, Schoenberg Hall (Los Angeles), Teatro Nacional (Panama), Hong Tail Hall (Xiamen), Syrian Opera House, Al Hussein Cultural Center (Amman), Salle Peletier (Montreal), Sala Villanueva (Mexico).

Grał z takimi orkiestrami jak Polska Orkiestra Radiowa, Filharmonia Wrocławska, Hartford Symphony Orchestra, Connecticut Virtuosi, Tarnowska Orkiestra Kameralna, Leopoldinum, Wrocławska Orkiestra Kameralna, pod batutą takich dyrygentów jak: Edward Cumming, Łukasz Borowicz, Zbigniew Graca, Mieczysław Gawroński, Wojciech Rodek, Marceli Kolaska, Krzysztof Górski.

Uczestniczył w wielu festiwalach, jak Dame Myra Hess Memorial Series, Festiwal Chopinowski w Gaming, El Paso Chopin Festival, Festiwal Chopinowski w Budapeszcie, Festiwal Chopinowski w Antoninie, Lato z Chopinem w Busku Zdroju, Forum Chopinowskie we Wrocławiu, Interfest Bitola w Macedonii, Festiwal Pianistyki Polskiej w Słupsku, Floralia Muzyczne w Powsinie, Tydzień Talentów w Tarnowie, Festiwal Laureatów Konkursów w Katowicach.

Jest dyrektorem artystycznym Connecticut Chopin Foundation. Jest również założycielem, dyrektorem artystycznym i przewodniczącym jury Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w Hartford, CT. Zasiada w jury wielu prestiżowych konkursów pianistycznych, jak Międzynarodowy Konkurs Chopinowski w Hartford, Golden Key Festival w New Jersey, Debut International Piano Competition w Carnegie Hall, Solhi Al Wadi Piano Competition w Damaszku, Międzynarodowy Konkurs Rosario Marciano w Wiedniu, Międzynarodowy Konkurs Chopinowski w Budapeszcie, Osaka International Music Competition, American Liszt Piano Competition w Los Angeles, International Russian Music Competition w San Jose, Western Australia Piano Competition w Perth, Ibla Prize w Raguzie, Princess Lalla Meryem International Piano Competition w Rabacie. Jest również często zapraszany jako wykładowca kursów mistrzowskich na Uniwersytetach w USA, Chinach, Japonii, Australii, Singapurze, Malezji, Tajlandii, Indonezji i Wietnamie.

Za swoją artystyczną działalność otrzymał wiele nagród i wyróżnień: Stypendium Ministra Kultury Młoda Polska, Stypendium Twórcze Ministra Kultury, Stypendium Prezydenta Miasta Tarnowa, Hartt Talent Award, Evelyn Bonar Storrs scholarship, Polish-Slavic Credit Union Scholarship, Joyce Dutka Award, Tadeusz Sendzimir Memorial Fund. W 2012 Krystian Tkaczewski został nagrodzony za swą działalność kulturalną przez Gubernatora Stanu Connecticut i Sekretarza Stanu Connecticut. Artysta otrzymał prestiżowe Wyróżnienie Kongresu USA, za „inspirowanie muzyką Chopina pianistów z całego świata”. Otrzymał też prawo stałego pobytu w USA w prestiżowej kategorii „za wybitne zasługi dla sztuki”.

W 2013 r. ukazała się jego debiutancka płyta nagrana dla wytwórni Acte Prealable z utworami Chopina, Rachmaninowa, Musorgskiego, i Mendelssohna/Horowitza.

Od lipca 2014 Krystian Tkaczewski pełni funkcję dyrektora artystycznego międzynarodowego festiwalu „Lato z Chopinem - Barbara Hesse-Bukowska in memoriam” na prośbę założycielki festiwalu profesor Barbary Hesse-Bukowskiej.

******

27 lutego 2015 r. (piątek), godz. 19.00, sala koncertowa filharmonii

Mistrzowskie Recitale Fortepianowe
Krystian Tkaczewski - fortepian

Program:

» Sergiusz Rachmaninow - II Sonata b-moll op. 36 (1931)
- Allegro agitato
- Non allegro
- Allegro molto
» Fryderyk Chopin
- 4 Mazurki op. 17 (B-dur, e-moll, As-dur, a-moll)
- Andante spianato i Wielki polonez op. 22
- Nokturn c-moll op. 48 nr 1
- Scherzo E-dur op. 54
» Modest Musorgski - Obrazki z wystawy
- Gnom
- Stary zamek
- Tuileries
- Bydło
- Taniec kurcząt w skorupkach
- Samuel Goldenberg i Szmul
- Rynek w Limoges
- Katakumby
- Chatka na kurzej stopce
- Wielka Brama Kijowska

******

Bilety w cenie:
- 40 zł normalny,
- 30 zł ulgowy
- 20 zł bilet na Kartę Melomana
do nabycia w kasie Filharmonii pn.-pt. w godz.10-18