Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Pięćdziesiąt jeden lat temu, 20 marca 1957 roku rozpoczęto seryjną produkcję popularnej przed laty „Syreny”.

Historia Syreny zaczęła się w 1953 r., od nałożonego przez rząd na warszawskie FSO zadania opracowania małolitrażowego samochodu osobowego. Nazwę Syrena zaproponowali pracownicy FSO.

Pierwsze egzemplarze Syren miały nadwozie o konstrukcji drewnianej, jednakże wkrótce zastąpiono je nadwoziem z blach stalowych.

Konstrukcję do 1972 r. rozwijano w warszawskiej FSO, następnie przeniesiono ją do bielskiej Fabryki Samochodów Małolitrażowych. Kolejne modele seryjne nosiły oznaczenia trzycyfrowe zwiększające się z każdym modelem o 1, począwszy od 100, a skończywszy na 105. Wyjątkiem od tej reguły były oznaczenia modeli prototypowych (np. Syrena 110, Syrena Laminat) oraz konstrukcji dostawczych: R-1, R-2, R-3, R-20 i Bosto. Ostatecznie produkcję Syren zakończono w 1983 r.

W pierwszych planach polskich inżynierów Syrena miała być samochodem z silnikiem czterosuwowym chłodzonym powietrzem, o nadwoziu samonośnym, przeznaczonym do przewozu czterech osób. Ówczesne realia, takie jak brak blach głęboko tłoczonych i konieczność minimalizacji kosztów spowodowały, iż pierwsze Syreny 100 miały mieć nadwozia wykonane z drewna pokrytego tworzywem skóropodobnym, a napędzał je dwusuwowy silnik zaprojektowany przez inżyniera Fryderyka Bluemke, głównego konstruktora bielskiej fabryki pomp strażackich.

Jeden z inżynierów FSO, Stanisław Łukaszewicz niezależnie od tych prac opracował prototyp Syreny z nadwoziem z blach stalowych. Pierwsze dwa przed prototypy Syren wykonano w grudniu 1953 r. Jesienią 1954 r. zdecydowano o budowie prototypów modelu seryjnego. Do końca marca 1955 r. zbudowano pięć jednakowych pojazdów.

W sierpniu 1955 r. dla pięciu prototypowych Syren 100 zorganizowano rajd doświadczalny o długości trasy 5600 km. Jeden z samochodów wywrócił się i po dachowaniu okazało się, że jego dach mający szkielet drewniany został zniszczony doszczętnie. Pojazdy były konstrukcji metalowej z dachami z drewna. Po tym incydencie dachy wymieniono na metalowe, jak w projekcie S. Łukasiewicza. Jeden z nich został wystawiony jesienią na XXIV Międzynarodowych Targach Poznańskich.

Prosta i mocna konstrukcja oparta na ramie zaowocowała powstaniem wielu przeróbek i modernizacji. Powstały prototypowe wersje kombi, Sport i wiele samów (np. kabriolet). Wymieniane były silniki, elementy podwozia, skracane lub wymieniane nadwozie. Popularności sprzyjała także niska cena i moda.

Syreny brały udział w latach 60. XX w. (1960-1964) w Rajdzie Monte Carlo, po raz pierwszy w 1960 r. model 101, część załóg syren rajd ukończyła.

Pośród wielu prototypowych kontynuacji klasycznej Syreny polscy projektanci opracowali w 1964 r. Syrenę 110. Prototyp ten miał nadwozie typu hatchback (uznaje się, że pierwszym samochodem o nadwoziu tego typu był Renault 16, który ukazał się równolegle z Syreną 110).