Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Dwadzieścia pięć lat temu, 15 marca 1962 roku, prezydent John F. Kennedy prezentując przed Kongresem projekt ustawy o prawach konsumentów powiedział: „Wszyscy, z definicji, jesteśmy konsumentami”.

W 1983 roku, na pamiątkę wystąpienia amerykańskiego prezydenta, międzynarodowa organizacja konsumencka Consumers International (grupująca ponad 270 organizacji i instytucji ze 110 krajów) ustanowiła dzień 15 marca Światowym Dniem Praw Konsumenta.

Dwa lata później (9.04.1985) Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęło jednomyślnie „Wytyczne w sprawie ochrony konsumentów”, które określają obowiązki rządów w stosunku do Konsumentów - obywateli poszczególnych krajów członkowskich ONZ. W szczególności wskazują na powinność tworzenia i rozwijania silnej prokonsumenckiej polityki, zgodnej ze słusznymi potrzebami (prawami) ludności (przyjętymi Rezolucją Rady Wspólnot Europejskich w 1975 r.), którymi są:

- ochrona konsumentów przed wszelkim ryzykiem dla ich zdrowia i życia,
- promowanie i ochrona ekonomicznych interesów konsumentów,
- dostęp konsumentów do rzetelnej informacji pozwalającej im dokonywać racjonalnego wyboru zgodnie z indywidualnymi życzeniami i potrzebami,
- edukacja konsumencka,
- dostępność efektywnego systemu załatwiania reklamacji i skarg,
- wolność zrzeszania się konsumentów w różnego rodzaju związkach i umożliwienie takim związkom prezentacji ich poglądów i opinii przed powstawaniem ważnych dla nich dokumentów i przy podejmowaniu decyzji ich dotyczących. Polska podpisując Układ Europejski (sporządzony w Brukseli w 1991 r.) zobowiązała się do zbliżenia przepisów dotyczących ochrony konsumenta i wyrównania standardów ochrony do poziomu obowiązującego w Unii Europejskiej, a tym samym do przestrzegania praw wynikających z „Wytycznych ...” Zgromadzenia Ogólnego ONZ.

O randze ochrony konsumentów w naszym kraju świadczy art. 76 Konstytucji, który nałożył na wszystkie władze publiczne obowiązek ochrony konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.

Znaczącym krokiem w kierunku ukształtowania systemu ochrony konsumentów było utworzenie w 1996 roku Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz podporządkowanie mu Inspekcji Handlowej. W 1999 r. Polska zakończyła negocjacje w obszarze „Ochrona Konsumentów i zdrowia”, deklarując pełną gotowość do wdrożenia unijnych regulacji prawnych do dnia akcesji.

Obowiązująca od 1 kwietnia 2001 roku nowa ustawa o Inspekcji Handlowej uwzględnia zalecenia Komisji Wspólnoty Europejskiej, zawiera bowiem m.in. przepisy dotyczące prowadzenia mediacji w sporach cywilnoprawnych między konsumentami i przedsiębiorcami oraz organizowania i prowadzenia polubownych sądów konsumenckich, a także prowadzenia poradnictwa konsumenckiego. Ustawa nakłada także obowiązek prowadzenia przez Inspekcję list rzeczoznawców do spraw jakości produktów lub usług (olsztyńska lista liczy 18 rzeczoznawców działających w 16 dziedzinach).

Powyższe wskazuje, że Inspekcja Handlowa coraz bardziej staje się strażnikiem praw konsumentów. Potwierdzeniem tego są również efekty działalności Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Olsztynie. I tak w 2007 roku:

- udzielono konsumentom 5243 porad prawnych, z tego najwięcej odnośnie odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru z umową i gwarancji;
- rozpatrzono 398 tzw. skarg konsumenckich, z tego pozytywnie dla konsumentów 229 (ok. 58 %);
- Stały Polubowny Sąd Konsumencki przy Wojewódzkim Inspektoracie Inspekcji Handlowej w Olsztynie rozpatrzył 88 wniosków, w wyniku czego konsumenci odzyskali o koło 38 tys. zł, z tytułu uwzględnienia ich roszczeń.