Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Filharmonia Warmińsko-Mazurska w Olsztynie zaprasza w najbliższy piątek (21.03) o godzinie 19.00 na koncert symfoniczny. Usłyszymy znakomitego skrzypka Piotra Tarcholika. Artysta z towarzyszeniem orkiestry wykona Koncert skrzypcowy op.14 Samuela Barbera.

Piotr Tarcholik jest laureatem konkursu Jeunesses Musicales w Weikersheim w 1992 r. oraz Konkursu Mozartowskiego w Krakowie. Koncertował w wielu krajach Europy, USA oraz Japonii. W latach 1998- 2004 był II koncertmistrzem orkiestry Sinfonia Varsovia, gdzie występował pod batutą Lorda Yehudi Menuhina, Krzysztofa Pendereckiego, Shlomo Mintza, Emannuela Krivina i Jerzego Semkowa.

Orkiestrę symfoniczną Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej poprowadzi Jacek Rogala - dyrygent, a także kompozytor muzyki symfonicznej, kameralnej, chóralnej i elektronicznej.

W piątkowy wieczór filharmonicy warmińsko-mazurscy pod batutą Jacka Rogali zaprezentują drugą kompozycję Samuela Barbera Adagio na smyczki. Ten „przebój muzyki symfonicznej” został wykorzystany w filmach, jak np. „Człowiek Słoń” Davida Lyncha i „Pluton” Olivera Stone’a. Na zakończenie koncertu usłyszymy skomponowaną w 1816 roku V Symfonię B-dur D 485. Franza Schuberta. Zapraszamy!

******

Omówienie

Adagio na smyczki Samuela Barbera (1910-1981) należy dziś do przebojów muzyki symfonicznej, często włączanych do programów koncertów, chętnie też wykorzystywanych w filmach, jak np. „Człowiek Słoń” Davida Lyncha (1980) czy „Pluton” Olivera Stone’a (1986). Pierwotnie była to wolna część kwartetu smyczkowego op. 11 z roku 1936, dopiero później zinstrumentowana na orkiestrę i w tej postaci wylansowana przez nie byle kogo, bo przez samego Toscaniniego!

Barber w ogóle miał przez całe życie to szczęście, że jego utwory wprowadzali na estrady najwięksi wykonawcy, soliści-wirtuozi i dyrygenci. Jego Sonatę fortepianową na przykład grał Vladimir Horowitz; operę Antoniusz i Kleopatra - zamówiła u niego nowojorska Metropolitan Opera na otwarcie sezonu w 1966 r. Twórczość tego Amerykanina, wychowanka Curtis Institute - elitarnego konserwatorium w Filadelfii, ucznia m.in. dyrygenta Fritza Reinera, a blisko związanego z wybitnym kompozytorem Gian Carlo Menottim, daleka jest od jakichkolwiek awangardowych ambicji, daleka od głównych nurtów i sporów artystycznych pierwszej połowy XX wieku (wspomnijmy choćby Arnolda Schőnberga i Igora Strawińskiego). Zasadzała się głównie na nieprzeciętnym talencie melodycznym Barabera. Łączył on umiejętnie tradycje neoromantyczne z brzmieniami umiarkowanie nowoczesnymi, unikając jakichkolwiek ekstrawagancji. Jego zasadą było, by w każdej ze swych kompozycji umieścić przynajmniej jedną prostą i wyrazistą, łatwą do zapamiętania melodię. I ta postawa zapewne w dużym stopniu przyczyniła się do szybkich sukcesów tej muzyki u publiczności amerykańskiej, przynosząc mu liczne nagrody, w tym dwa Pulitzery, członkostwo Amerykańskiej Akademii Sztuk i Literatury i tak dalej.

Koncert skrzypcowy op. 14 Samuela Barbera stanowi - w porównaniu do wcześniejszych jego utworów - krok w stronę nowoczesności. Można tu nawet dopatrzeć się nieznacznych ech muzyki Igora Strawińskiego. Niezmienne pozostaje jednak upodobanie kompozytora do śpiewnych, wyrazistych melodii, przyprawionych dopiero w finale szczyptą brzmień wyraźnie ostrzejszych. Utwór powstał w roku 1939 na zamówienie Samuela Felsa, przemysłowca z Filadelfii, a miał go grać adoptowany syn Felsa, skrzypek Iso Briselli, absolwent Curtis Institute w tym samym roku co Barber (1934). Barber przyjął odpowiednią zaliczkę i wybrał się do Szwajcarii, gdzie ukończył pierwsze dwie części koncertu, które wywołały zachwyt Briselli’ego. Trzecią część jednak skończył dopiero po roku, w formie błyskotliwego perpetuum mobile, które - zdaniem zamawiającego - nie pasowało do dwóch poprzednich części. Doszło do sporu, w wyniku którego koncert ostatecznie wykonał po raz pierwszy młody student Curtis Institute, Herbert Baumel, a nad dalszym losem kompozycji - podobnie jak w przypadku innych znanych utworów Barbera - znów czuwali potężni aniołowie-stróże, tym razem dyrygenci Fritz Reiner oraz Eugene Ormandy. Czegóż chcieć więcej? Odtąd koncert skrzypcowy Barbera stał się jedną z najczęściej wykonywanych pozycji z muzyki XX wieku w repertuarze skrzypków.

V Symfonia B-dur Franza Schuberta (1797-1828) to muzyka w najwyższym stopniu „wiedeńska”. Skomponowana została w 1816 roku. Rok wcześniej skończył się Kongres Wiedeński, ten zjazd koronowanych głów europejskich mocarstw, ustanawiających nowy ład w Europie po klęsce Napoleona. Skończyły się nieprzerwane łańcuchy rautów i balów, maskarad, ogni sztucznych, kuligów, przedstawień teatralnych i koncertów, pośród których zaszczyty ze strony władców &ówczesnego świata spadały również i na najważniejszego z wiedeńskich kompozytorów - Beethovena. Lecz w końcu Wiedeń pożegnał tłumy arystokratycznych gości i w mieście nastał czas względnego spokoju, porządkowania spraw oraz gojenia ran po latach wojny i okupacji francuskiej. Nie znaczy to, że wiedeńczycy przestali się bawić, tyle że teraz robili to bardziej „po domowemu”. 19-letni Franciszek Schubert przeżył właśnie pierwsze „dorosłe” rozczarowania życiowe: odrzucono jego podanie o posadę nauczyciela w świeżo powołanej, publicznej szkole muzycznej w Lublanie, zaś dziewczyna, w której był zakochany, niejaka Teresa Grob, pod naciskiem rodziny poślubiła innego, oferującego znacznie pewniejsze perspektywy na życiową stabilizację, niż to mogło mieć miejsce w przypadku muzyka...

A ów wzgardzony muzyk nauczał bez zapału dzieci w szkole prowadzonej przez swego ojca na przedmieściu Wiednia, jednocześnie uczęszczając na lekcje kompozycji do sławnego Antonia Salieriego, zaś w domu otwierał tamy przed wprost tryskającym zeń strumieniem natchnienia i zapisywał jedną pieśń za drugą; tylko w tym 1816 roku powstała ich setka, a przecież miał już za sobą cały pakiet stworzony w roku poprzednim, w tym Króla Olch i Małgorzatę przy kołowrotku - dwa arcydzieła otwierające epokę pieśni romantycznej. Wtedy układał też swoje pierwsze walce, krążące wkrótce anonimowo po wiedeńskich kawiarniach. A w wolne wieczory i święta grywał na altówce w amatorskiej orkiestrze podczas rodzinnych koncertów. Dla tej skromnej domowej orkiestry przeznaczona była właśnie V Symfonia. Ujmująco prosta, beztroska, nieodległa od pogodnego stylu symfonii Haydna czy Mozarta - lecz aż przelewa się z niej typowo schubertowska śpiewność, spontaniczność i naturalność, niemające sobie równych w dziejach muzyki.

******

Piotr Tarcholik - skrzypce

Urodzony w Jarosławiu, absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie doc. Ewy Szubra-Jargoń, później uczeń prof. Grigorija Żislina i prof. Wiesława Kwaśnego.

Laureat konkursu Jeunesses Musicales w Weikersheim w 1992 r. oraz Konkursu Mozartowskiego w Krakowie. Współzałożyciel i lider zespołu Kameralistów Krakowskich (obecnie Sinfonietta Cracovia), gościnny koncertmistrz Radiowej Orkiestry Symfonicznej w Krakowie. Koncertował w wielu krajach Europy, USA oraz Japonii.

Występował jako solista z takimi orkiestrami jak Sinfonietta Varsovia, NOSPR, Polska Orkiestra Kameralna, Cappella Cracoviensis, Sinfonietta Cracovia, z orkiestrami symfonicznymi Filharmonii Rzeszowskiej, Świętokrzyskiej i Wrocławskiej oraz z Przemyską Orkiestrą Kameralną, którą od roku 2003 prowadzi od pulpitu koncertmistrza. Dokonał wielu nagrań płytowych (m.in. dla firm Dux, CD Accord, Chandos Records, Virgin Classics) i radiowych.

W latach 1998- 2004 był II koncertmistrzem orkiestry Sinfonia Varsovia, gdzie występował pod batutą Lorda Yehudi Menuhina, Krzysztofa Pendereckiego, Shlomo Mintza, Emannuela Krivina, Jerzego Semkowa. Z zespołem tym występował wielokrotnie jako solista, wykonując koncerty Bacha, Vivaldiego i Mozarta na festiwalach w Warszawie, Nantes, Bilbao, Brnie i Bratysławie.

W sezonie 2002-03 prowadził jako lider Polską Orkiestrę Kameralną na festiwalach w Niemczech, Austrii, Szwajcarii i Francji.

Artysta regularnie uczestniczy w przedsięwzięciach kameralnych (jak m.in. Kwartet smyczkowy NOSPR, Kephas Quartet), współpracuje z artystami tej miary co Tomasz Strahl, Artur Paciorkiewicz, Grigorij Żislin. Z żoną Moniką Wilińską-Tarcholik tworzy duet sonatowy. Ich debiutancka płyta, wydana przez Dux, zawiera utwory Bartóka, Strawińskiego i Lutosławskiego.

Od września 2004 r. Piotr Tarcholik pracuje jako pierwszy koncertmistrz Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, z którą w marcu 2006 dokonał nagrania archiwalnego II Koncertu skrzypcowego g-moll Prokofiewa oraz obu koncertów skrzypcowych Tadeusza Paciorkiewicza pod dyrekcją Josego Marii Florencia i Michała Klauzy. Z kameralną orkiestrą NOSPRu występował również jako koncertmistrz-dyrygent.

Prowadzi również klasę skrzypiec w Akademii Muzycznej w Krakowie, na Beskidzkich Warsztatach Skrzypcowych w Rycerce Górnej, na Wiosennych Kursach Mistrzowskich w Przemyślu oraz na Letniej Akademii Muzycznej w Krakowie.

Jacek Rogala - dyrygent

Jest absolwentem wrocławskiej Akademii Muzycznej, w której z wyróżnieniem ukończył studia: kompozytorskie pod kierunkiem Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil (1990) oraz dyrygenckie pod kierunkiem Marka Pijarowskiego (1992). W roku 2011 na UMFC w Warszawie uzyskał tytuł doktora sztuki muzycznej.

Od roku 2001 jest dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach i Festiwalu Świętokrzyskie Dni Muzyki. 19 stycznia 2012 zainaugurował działalność kieleckich filharmoników w nowej siedzibie, której budową był pochłonięty przez dekadę.

W latach dziewięćdziesiątych był asystentem dyrygenta we wrocławskiej Operze, a także współpracował jako stały gościnny dyrygent z Orkiestrą Capella Bydgostiensis. Następnie przebywał na stypendium dyrygenckim im. Artura Rodzińskiego w The Cleveland Symphony Orchestra. W tym okresie pracował w Redakcji Muzycznej Polskiego Radia we Wrocławiu, był pełnomocnikiem Ministra Kultury i Sztuki do spraw muzyki i kierował Redakcją Muzyki Współczesnej Programu II Polskiego Radia. W 1999 sprawował kierownictwo artystyczne Dni Grażyny Bacewicz - festiwalu PR i TVP. W latach 2000-2007 był prezesem, a do roku 2010 - wiceprezesem Zarządu Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (ISCM), w którym kierował także Konkursem Muzyki XX i XXI Wieku dla Młodych Wykonawców. Udziela się jako juror konkursów wykonawczych i członek komisji programowych festiwali (ostatnio Światowych Dni Muzyki Wrocław ’2014). Jest autorem książki Muzyka polska XX wieku wydanej przez PWM (2000). Prowadzi działalność dydaktyczną na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. W 2012 został wiceprzewodniczącym Zrzeszenia Filharmonii Polskich oraz członkiem Rady do spraw Instytucji Artystycznych powołanej przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Dokonał wielu prawykonań i nagrań radiowych utworów kompozytorów współczesnych oraz utworów uznawanych za zaginione. Jego nagrania kompozycji 3 dla 13 Pawła Mykietyna oraz Concerto á rebours Tadeusza Wieleckiego w roku 1995 i 1999 zwyciężyły na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu, a płyta z nagraniem utworu 3 dla 13 w roku 2009 otrzymała nagrody Fryderyk w dwóch kategoriach: Album Roku Muzyka Współczesna oraz Najwybitniejsze Nagranie Muzyki Polskiej. Z Orkiestrą Filharmonii Świętokrzyskiej nagrał m.in. cykl czterech płyt Album Polski, płytę We Are From Here z muzyką Włodka Pawlika oraz płytę Muzyka na otwarcie z utworami zamówionymi u polskich kompozytorów na pierwszy koncert w nowej siedzibie Filharmonii Świętokrzyskiej.

W latach 2007-2011 poprowadził prapremiery pięciu baletów współczesnych wyprodukowanych przez Filharmonię Świętokrzyską i Kielecki Teatr Tańca: Pasja (P. Łukowiec), -Szymanowski - Ravel. Impresje, Zdarzyło się w Jeruzalem (K. Dębski), Tajemnice wirtualnego świata (P. Łukowiec), Pinokio (M. Weinberg - premiera polska).

Występuje na festiwalach, m.in. w Warszawie (Warszawska Jesień, Dni Grażyny Bacewicz, Warszawski Festiwal Gitarowy), Wrocławiu (Musica polonica nova), Gdańsku (Spotkania Młodych Kompozytorów Droga), Bydgoszczy (Musica Antiqua Europae Orientalis), Katowicach (Śląskie Dni Muzyki Współczesnej, Festiwal Prawykonań - Polska Muzyka Najnowsza), Kielcach (Jeunesses Musicales, Świętokrzyskie Dni Muzyki), Gaming (Festiwal Chopinowski), Edmonton (Windspiration). Koncertował w Niemczech, Hiszpanii, Holandii, we Włoszech, Austrii, na Słowacji, w Wietnamie i Kanadzie. Jest kompozytorem muzyki symfonicznej, kameralnej, chóralnej i elektronicznej. Jego utwory, poza Polską, wykonywane były w Niemczech, Francji, Hiszpanii, Kanadzie, na Ukrainie i Białorusi.

W roku 2012 z rąk Ministra Kultury otrzymał brązowy medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

******

21 marca 2014 r. piątek godz.19.00 sala koncertowa Filharmonii

KONCERT SYMFONICZNY

Wystąpią:

» Jacek Rogala - dyrygent

» Piotr Tarcholik - skrzypce

» Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

Program:

Samuel Barber - Adagio na smyczki

Samuel Barber - Koncert skrzypcowy op. 14

Franz Schubert - V Symfonia B-dur D485

Bilety w cenie: normalny 40 zł, ulgowy 30 zł, (karta melomana - 20 zł) do nabycia w kasie Filharmonii pon.-pt. w godz.10-18.00