Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku wspólnie ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Muzeum oraz Gminą Grunwald przygotowało obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. 1 marca, w południe, w miejscowości Grunwald odbędzie się inscenizacja opanowania budynku Gminy Grunwald i tamtejszego posterunku MO.
- Inscenizacja zostanie przeprowadzona w oparciu o autentyczne wydarzenia jakie miały miejsce w tej miejscowości na przełomie zimy i wiosny 1947 roku - zapowiada Sławomir Moćkun z grunwaldzkiego muzeum.
- Wówczas jeden z oddziałów podziemia niepodległościowego zajął budynek gminy, dokonał zniszczenia znajdującej się tam dokumentacji oraz rozbroił i przepędził milicjantów z miejscowego posterunku. Informacje o przebiegu zdarzenia pozyskaliśmy od żyjących jeszcze świadków oraz w trakcie kwerend archiwalnych - dodaje Moćkun.
Czesław Zwaliński, odpowiedzialny w 1947 roku w gminie za ewidencję i sprawy wojskowe wspomina, iż w powszechnej opinii budynek zajął jeden ze szwadronów słynnej 5 Wileńskiej Brygady AK mjr Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, operujący na tym terenie od 1946 roku. Dodatkowo partyzanci mówili z wyraźnym kresowym akcentem. Zdaniem Patryka Kozłowskiego, historyka z Muzeum, a także autora pierwszej biografii majora Szendzielarza, był to jeden z oddziałów Zgrupowania ROAK o kryptonie „Znicz” Pawła Nowakowskiego ps. „Leśnik”.
- Jest niemal pewne, że był to pluton z oddziału Stanisława Balli „Sokoła”, którym dowodził Franciszek Wypych pseudonim „Wilk” - mówi Kozłowski.
Obszarem działania całego zgrupowania były dawny powiat działdowski, lubawski, brodnicki, rypiński, mławski oraz właśnie ostródzki. Większość partyzantów ze Zgrupowania ROAK zaprzestało czynnej walki w marcu 1947 roku i skorzystało z ogłoszonej przez komunistyczny rząd w Polsce amnestii.
W inscenizacji wezmą udział członkowie grup rekonstrukcyjnych SRH Marienburg i GRH Allenstein. Po inscenizacji przy ognisku widzowie będą mogli zobaczyć i zapoznać się z uzbrojeniem partyzantów.
Od godziny 14.00 do 16.00 organizatorzy zapraszają na dalszą część obchodów do Karczmy Rycerskiej w Stębarku gdzie odbędą się trzy prelekcje dotyczące historii Żołnierzy Wyklętych. Profesor Tadeusz Wolsza z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, członek Rady Instytutu Pamięci Narodowej, opowie o powojennych losach Żołnierzy Wyklętych. O działalności V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej w powiecie ostródzkim opowie Ryszard Bogucki. Sylwetki Zacheusza Nowowiejskiego „Jeża” oraz Izydora Bukowskiego „Burzy” przedstawi Patryk Kozłowski. Zwieńczeniem obchodów będzie koncert barda „Żołnierzy Wyklętych” Andrzeja Kołakowskiego.
- Cieszę się, iż pod Grunwaldem po raz pierwszy obchodzić będziemy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych - mówi Szymon Drej, dyrektor Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku. -
Grunwaldzkie obchody są szczególne, gdyż w oparciu o faktyczne wydarzenia z 1947 roku w tak historycznym miejscu możemy przypomnieć o Żołnierzach Wyklętych. Co istotne, w przygotowanie całej imprezy zaangażowała się społeczność lokalna - członkowie Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum, a patronat nad uroczystościami objął wójt. Zapraszam więc do Grunwaldu na spotkanie z bohaterami, tym razem pięćset lat młodszymi od Jagiełłowych rycerzy - zachęca Drej.
******
UWAGA! Inscenizacja odbędzie się nie na Polach Grunwaldu, lecz w miejscowości Grunwald!
Szpital? Mam dobre wspomnienia!
