Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Koniec roku to dobry czas na podsumowania mijających dwunastu miesięcy. Tak też uważała Elżbieta Jelińska, dyrektor Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, zapraszając dziś (30.12) do olsztyńskiego zamku dziennikarzy, by zapoznać ich, a w rezultacie również mieszkańców regionu, z najważniejszymi projektami realizowanymi w muzeum w tym roku.

Do szczegółowego omówienia pani dyrektor wytypowała trzy projekty - jeden popularno-naukowy i dwa archeologiczne. Co dla muzeum ważne - wszystkie te projekty realizowane były przy wsparciu zewnętrznych mecenasów - m.in. samorządu województwa i miasta Olsztyna, a także Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wśród tegorocznych aktywności Muzeum Warmii i Mazur na pierwszy plan wybijają się przedsięwzięcia związane z obchodami Roku Kopernikowskiego na Warmii i Mazurach. Dzięki wsparciu samorządu Olsztyna muzeum zrealizowało cykl imprez pod hasłem „Wakacyjne czwartki z Mikołajem Kopernikiem”, zaś przy udziale Towarzystwa Przyjaciół Muzeum - cykl „Kopernik na 100 sposobów”. Główny nacisk położony był jednak na badania i popularyzację postaci Mikołaja Kopernika oraz podkreślenie jego związków z Olsztynem.

W ramach programu Patriotyzm Jutra zrealizowany zostało przedsięwzięcie „Kowalski do tablicy”. W ramach części badawczej naukowcy z Wydziału Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego zeskanowali w technologii 3D krużganek olsztyńskiego zamku ze znajdującą się tam tablicą astronomiczną Kopernika oraz salę administratora wraz z jej sklepieniem. Dzięki pracy geodetów zyskano wiedzę, która pozwoli monitorować stan zachowania bezcennego zabytku jakim jest niewątpliwie tablica astronomiczna, oraz projektowanie nowych rozwiązań dla tej części zamku, którą przed wiekami zajmował wielki astronom. Skorzystają również badacze, którzy chcieliby zająć się tablicą astronomiczną bez konieczności przyjeżdżania do Olsztyna. W ramach programu wydano również książkę „Tablica astronomiczna Mikołaja Kopernika na zamku w Olsztynie. Stan badań” podsumowującą dotychczasowe ustalenia badaczy olsztyńskiej tablicy astronomicznej. Za największe przedsięwzięcie zrealizowane przez Muzeum Warmii i Mazur w Roku Kopernikowskim, pracownicy tej instytucji kultury uważają jednak zmodernizowanie stałej wystawy „Mikołaj Kopernik - mieszkaniec zamku w Olsztynie”. Dzięki pieniądzom z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz samorządu województwa (blisko 250 tys. zł) na wystawie zaangażowano nowoczesne technologie pozwalające lepiej przybliżyć postać Mikołaja Kopernika i związane z nim wydawnictwa ze zbiorów Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, Biblioteki Jagiellońskiej, Biblioteki Czartoryskich, Archiwum Państwowego w Toruniu oraz Olsztyńskiego Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego.

Drugi z ważnych dla Muzeum Warmii i Mazur tegorocznych projektów związany jest z przeprowadzeniem nieniszczących badań składu i struktury 160 żelaznych grotów i okuć włóczni oraz oszczepów z kolekcji dawnych muzeów w Prusach Wschodnich, które po II wojnie światowej trafiły do olsztyńskiego muzeum. Większość z poddanych badaniom zabytków nie miała dotychczas przypisanych informacji na temat miejsca i okoliczności ich odkrycia, stąd ich potencjał naukowy nie był wielki. Przeprowadzone w tym roku badania z wykorzystaniem najnowszych technik i technologii (tomografy, spektometry, lasery itp.) pozwoliły w dużej mierze zmienić ten stan rzeczy. Podczas prowadzenia badań i analiz powstała największa w naszej części Europy baza danych o o elementach broni drzewcowej. Zarówno ta baza danych, jak i poświęcona badaniom publikacja, pod koniec stycznia przyszłego roku zostanie udostępniona przez Internet.

Trzeci z dużych projektów przeprowadzonych w kończącym się roku poświęcony był znaleziskom skarbów monet średniowiecznych na Pojezierzu Iławskim. Sprawa znana jest już od 2009 roku (my o niej również pisaliśmy), kiedy to w Karolewie, Mózgowie i Olbrachtówki na terenie Powiatu Iławskiego znajdowano kolejne skarby średniowiecznych monet. W latach 2012-2013 znaleziskami zajmował się zespół ekspertów złożony nie tylko z pracowników Muzeum Warmii i Mazur, ale także liczących się polskich i zagranicznych uniwersytetów oraz instytucji badawczych. W ramach projektu udało się zadokumentować i poddać konserwacji blisko 1700 zabytkowych obiektów oraz przeprowadzić weryfikacje wykopaliskowe miejsc ich znalezienia. Uniwersytet w Münster skarby opracował naukowo, a opracowania przygotował do publikacji. Publikacji możemy spodziewać się w styczniu przyszłego roku.

Do ciekawostek związanych ze skarbami spod Iławy i Susza należą m.in. informacje, że w skład opracowanych skarbów wchodzi m.in. przeszło 200 szelągów krzyżackich z XV wieku (znalezionych w Karolewie) oraz datowany na XI wiek i unikalny na terenie ziem pruskich srebrny depozyt siekańcowy złożony z około 1200 monet i ułamków ozdób srebrnych (znaleziono je w Mózgowie). Ze znaleziska w Olbrachtówku pochodzi natomiast jedyny w swoim rodzaju zestaw ponad 130 najwyższej jakości ozdób z XI wieku wykonanych ze srebra, kamieni półszlachetnych i bursztynu znaleziony w towarzystwie 155 monet - arabskich dirhemów oraz denarów zachodnioeuropejskich.

Jak zapowiedziała dyrektor Elżbieta Jelińska, dzisiejsza konferencja nie będzie jedyną, która dotyczyć będzie działalności Muzeum Warmii i Mazur w 2013 roku. Niebawem przedstawione zostaną informacje dotyczące remontów i konserwacji zabytkowych obiektów, w tym olsztyńskiego zamku, a za kilka tygodni możemy spodziewać się wystawy tegorocznych nabytków muzeum.