Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

W sobotę (12.10) o godz. 18.00 w sali koncertowej Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej rozpocznie się koncert jednego z najciekawszych zespołów symfonicznych w naszym kraju - Symfonia Iuventus. Będzie to drugi od 2008 roku olsztyński koncert tej złożonej z młodych, wybitnie utalentowanych wirtuozów orkiestry.

Symfonia Iuventus to zespół złożony z muzyków wyselekcjonowanych przez sito przesłuchań spośród najzdolniejszych absolwentów uczelni muzycznych, którzy zaprezentują się w programie efektownym i popisowym. Wraz muzykami wystąpi solistka - ukraińska pianistka Mariya Kim, laureatka wielu konkursów, w tym Jose Iturbi International Music Competition w Los Angeles, Maria Callas Grand Prix i Busoni International Piano Competition w Bolzano. W 2009 roku otrzymała nagrodę Fundacji Yamaha. Całość koncertu zza pulpitu dyrygenckiego poprowadzi dyrektor artystyczny Polskiej Orkiestry Symfonia Iuventus Tadeusz Wojciechowski.

W programie koncertu:

» Giuseppe Verdi - Uwertura do opery Moc przeznaczenia
» Edvard Grieg - Koncert fortepianowy a-moll op. 16
» Modest Musorgski - Obrazki z wystawy (orkiestracja: Maurice Ravel). Opera Moc przeznaczenia Giuseppe Verdiego (1813-1901) powstała w roku 1862, napisana na zamówienie teatru cesarskiego w Petersburgu. Po petersburskiej premierze kompozytor poddawał jeszcze dzieło różnym przeróbkom, w wyniku których pojawiła się m.in. ta obecnie grana, słynna uwertura. Przyjęta dziś ostateczna wersja wystawiona została po raz pierwszy w La Scali w Mediolanie w roku 1869. Osnową fabuły jest zabroniona miłość Hiszpanki Leonory i Alvara - Metysa, potomka królów Inków. Akcja - ówczesnym zwyczajem dość zawiła - obfituje w patos, gwałtowne namiętności. Jest tu i klątwa braterska, i skrywanie się pod przebraniem, i pokuta w pustelni i mnóstwo nieprawdopodobnych zbiegów okoliczności, kierowanych przez nieprzewidywalny los; scenę zaludniają Cyganie, mnisi, pielgrzymi, żołnierze, wieśniacy, na koniec zaś następuje nieuniknione spełnienie się tragedii przeznaczenia - stąd tytuł dzieła. Uwertura daje słuchaczom przeczucie tej tragedii. Rozpoczyna się efektownym i niepokojącym „motywem przeznaczenia” ciążącego nad bohaterami i pchającego ich - jakkolwiek by się przeciwstawiali - do zguby. Nawiasem mówiąc, nie pierwszy to motyw „przeznaczenia”, „losu” czy „fatum” w dziejach muzyki. Pierwszeństwo chyba należy do owych kilku nut, powszechnie znanych jako „kołatanie losu”, otwierających Piątą Symfonię Beethovena. Motyw złowrogich człowiekowi mocy przenika muzykę w operze Wolny strzelec Carla Marii Webera. Echa podstępnie skradającego się fatum można usłyszeć w fortepianowych Kreislerianach Roberta Schumanna, i w ostatnich symfoniach Piotra Czajkowskiego, i w potężnych kondensacjach energii w muzyce Gustava Mahlera. To ciekawe, jak chętnie kompozytorzy, zwłaszcza w dobie romantyzmu, przywoływali w dźwiękach sugestię obecności tajemnych sił, próbujących zawładnąć człowiekiem...

Koncert fortepianowy a-moll Edvarda Griega (1843-1907) to jeden z najsłynniejszych i najpopularniejszych utworów tego kompozytora. Powstał w roku 1868, w czasie gdy 25-letni, niedawny absolwent konserwatorium w Lipsku, od roku pełnił funkcję dyrygenta Towarzystwa Filharmonicznego w Christianii (dziś Oslo). W muzyce tej zawiera się już wszystko to, co miało wkrótce przesądzić o międzynarodowej sławie młodego Norwega, zyskując mu przydomek „Chopina Północy”: echa ludowych melodii i tańców, surowe, elegijne brzmienia przywodzące na myśl nastroje posępnych, skalistych fiordów. - W stylu i formie pozostałem romantykiem ze szkoły Schumanna, ale jednocześnie czerpałem z bogatego skarbca muzyki ludowej mego kraju i usiłowałem z tej nieuformowanej dotąd emanacji ducha norweskiego stworzyć narodową sztukę - mówił o sobie. I właśnie m.in. Koncert fortepianowy zdradza głębokie pokrewieństwo duchowe z muzyką Schumanna, począwszy od znaczącego wyboru tonacji a-moll, tej samej w której napisany był Koncert fortepianowy Schumanna. Wielką popularność przyniosły Griegowi także miniatury fortepianowe, utwory kameralne, ponad 250 pieśni na głos z fortepianem, a z kompozycji o większych rozmiarach - prócz Koncertu fortepianowego - dwie suity orkiestrowe z muzyki do dramatu Ibsena Peer Gynt (1874-76) oraz Suita w dawnym stylu z czasów Holberga (1884). Będąc świetnym pianistą a także dyrygentem, odbywał wiele podróży koncertowych po Europie (w roku 1903 występował m.in. w Warszawie). Obsypywany zaszczytami (doktoraty honoris causa Cambridge i Oxfordu, francuska Legia Honorowa), za zasługi dla sztuki norweskiej otrzymał od rządu swego kraju dożywotnią pensję.

Obrazki z wystawy Modesta Musorgskiego (1839-1881) w oryginale są cyklem utworów na fortepian, a zyskały sobie ogromną popularność na światowych estradach koncertowych za sprawą Maurycego Ravela, który pół wieku później dokonał ich opracowania na orkiestrę. Powstały w roku 1874, w tym samym roku, w którym kompozytor ukończył swoje największe dzieło: operę Borys Godunow, śmiałą pod względem stylistyki, pełną niezwykłych pomysłów harmonicznych, które zresztą krytykowano za szorstkość i brutalność... Inspiracji do skomponowania Obrazków dostarczyła Musorgskiemu wystawa prac plastycznych jego przedwcześnie zmarłego przyjaciela, architekta i plastyka Wiktora Hartmana, urządzona w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Rzecz powstała w błyskawicznym czasie zaledwie kilkunastu dni czerwca. Musorgski wyznawał w jednym z listów:
„Hartman kipi jak kipiał Borys, dźwięki i myśli zawisły w powietrzu. Połykam obiad - ledwie zdążam skrobać na papierze”.

W efekcie tej gorączkowej pracy powstało dziesięć miniatur odpowiadających wybranym obrazom, pomiędzy którymi rozbrzmiewa rodzaj łącznika, nazwanego tu „promenadą”, który ilustruje przechadzkę samego kompozytora po wystawie i przybiera rozmaite zabarwienia, zależnie od nastroju oglądanego przezeń przed chwilą „obrazka”. A są to kolejno: Gnom - rysunek Hartmanna przedstawia „dziadka do orzechów” w postaci groteskowej, pokracznej figurki; równie groteskowa muzyka Musorgskiego pełna jest gwałtownych kontrastów, nagłych skoków itp.; Stary zamek - na akwareli Hartmanna widnieje wieża średniowiecznego zamku, a u jej stóp trubadur z lutnią: Musorgski uzupełnił ten obraz melancholijną melodią, niby śpiewaną przez trubadura pieśnią; Tuileries - dzieci bawiące się i kłócące w paryskim parku; Bydło (tytuł w oryginale po polsku) - to ciężki wóz zaprzężony w woły; Taniec kurcząt w skorupkach - oryginalna ilustracja Hartmanna to projekt kostiumów do jednej ze scen baletu Trilby w choreografii sławnego Mariusa Petipy z muzyką Juliusa Gerbera; jest to scena z tańczącymi dziećmi, przebranymi za kurczęta wykluwające się ze skorupek; Samuel Goldenberg i Szmul ó to z kolei groteskowy dialog dwóch kupców żydowskich spod Sandomierza. Bogaty, zażywny Samuel przemawia tubalnym głosem do małego, chudego biedaczyny, który mu odpowiada jazgotliwym popiskiwaniem; Rynek w Limoges - przedstawia rozplotkowane i kłócące się przekupki; Katakumby - scena silnie kontrastująca z poprzednią, nawiązuje do szkicu Hartmanna, który narysował samego siebie, z latarnią, zwiedzającego paryskie katakumby. W tym miejscu nad nutami Musorgski napisał: „Con mortuis in lingua mortua” („Z martwymi w martwym języku”); Chatka na kurzej stopce - na wspomnianej wystawie był to projekt stojącego zegara w kształcie chatki Baby Jagi, z barwnymi, emaliowanymi zdobieniami; Wielka Brama Kijowska - to był projekt Hartmanna w konkursie architektonicznym na paradną bramę miejską, zwaną „Bramą Bohaterów”, mającą symbolizować świetność dziejów Rusi. Hartmann nawiązał do ruskich baśni i bylin, proponując fantastyczną bramę w kształcie gigantycznego hełmu. W muzyce Musorgskiego rozlega się coraz głośniejsze bicie dzwonów, uroczyste śpiewy cerkiewne... i w takim podniosłym, patetycznym nastroju kończy się ów niezwykły cykl. Sporządzona w roku 1922 wersja orkiestrowa, arcydzieło dźwiękowej wyobraźni Ravela (który nota bene uważał Musorgskiego za - pod wieloma względami - prekursora impresjonizmu) na długie lata odsunęło oryginalną, fortepianową wersję Musorgskiego w cień. Mało który pianista ośmielał się ją wykonywać publicznie. Trudno było nawet sobie wyobrazić, że kalejdoskop efektów barwnych, jakie wydobył Ravel z dzieła Musorgskiego, dałoby się uzyskać na fortepianie. I chyba dopiero Vladimir Horowitz, jeden z największych pianistów w historii, pierwszy odważnie i efektownie przełamał te lęki w połowie XX w., pozostawiając nagranie, które przeszło do legendy. Dziś proporcje trochę się wyrównały i Obrazki z wystawy żyją na estradach koncertowych zarówno w wersji oryginalnej, pod palcami większej liczby odważnych pianistów, jak i w symfonicznej wersji Ravela.

********

POLSKA ORKIESTRA SINFONIA IUVENTUS

Została utworzona z inicjatywy Jerzego Semkowa na mocy rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 1 października 2007 r. W skład orkiestry wchodzą najzdolniejsi absolwenci i studenci wyższych uczelni muzycznych, którzy nie ukończyli 30 roku życia.

Sinfonia Iuventus rozpoczęła działalność artystyczną w czerwcu 2008 r. Współpracowała ze znakomitymi dyrygentami, takimi jak: John Axelrod, Kai Bumann, Gabriel Chmura, Kazimierz Kord, Jan Krenz, Grzegorz Nowak, Jerzy Maksymiuk, Krzysztof Penderecki, Rafael Payare, Tadeusz Strugała, George Tchitchinadze, Antoni Wit, Tadeusz Wojciechowski, Maxim Vengerov, oraz solistami, wśród których byli m.in.: Yulianna Avdeeva, Abdel Rahman El Bacha, Alena Baeva, François-René Duchâble, Lukas Geniušas, Krzysztof Jabłoński, Jakub Jakowicz, Alexander Kniazev, Andrei Korobeinikov, Bartosz Koziak, Ivan Monighetti, Janusz Olejniczak, Piotr Paleczny, Jadwiga Rappé, Jan Stanienda, Agata Szymczewska, Tatiana Szebanowa.

Od początku działalności Orkiestra zrealizowała szereg nagrań płytowych, radiowych oraz telewizyjnych dla Universal Music, CD Accord, DUX, Polskiego Radia S.A., Albany Records, TVP Kultura. Szczególne miejsce w dyskografii Orkiestry zajmują dwie płyty z repertuarem symfonicznym (Schubert, Czajkowski) zarejestrowane pod batutą Jerzego Semkowa.

Współpraca dyrygencka z Krzysztofem Pendereckim zaowocowała wydaniem kompletu jego symfonii w autorskim kształcie interpretacyjnym (2012). W dorobku zespołu znajdują się ponadto nagrania z dyrygentami i solistami takimi jak Gabriel Chmura (Ryszard Strauss, Françaix, Debussy), Tadeusz Wojciechowski (Chopin), Marcin Nałęcz-Niesiołowski (Chopin), Mariusz Patyra (Wieniawski), Ivan Monighetti (Haydn), Agata Szymczewska (Bruch, Wieniawski i Mendelssohn), George Tchitchinadze i Monika Wolińska (Bacewicz). Orkiestra występowała na wielu estradach koncertowych oraz podczas licznych festiwali w Polsce i za granicą: w Austrii, Chinach, Francji, Hiszpanii, Niemczech, Portugalii, Szwajcarii, na Litwie, Ukrainie i we Włoszech.

Od kwietnia 2009 r. orkiestra jest członkiem Europejskiej Federacji Narodowych Orkiestr Młodzieżowych (EFNYO).

MARIYA KIM

Urodziła się w rodzinie muzyków na Ukrainie. W wieku lat sześciu rozpoczęła naukę gry na
fortepianie w szkole muzycznej w Sewastopolu pod kierunkiem Valerii Romarenko. Ukończyła ją w roku 1998 pod kierunkiem swojej mamy Tatiany Kim i w tym samym roku rozpoczęła studia w Hochschule für Musik und Theater w Hannowerze, pod kierunkiem Vladimira Kraineva.

Mariya Kim jest laureatką pierwszych nagród na wielu międzynarodowych konkursach pianistycznych:
International Piano Competition „In Memory of V. Horowitz”, Patras International Piano Competition, „Piano Campus” International Piano Competition, VI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Paderewskiego, Concorso Internazionale Pianistico „Scriabin”, Concorso Internazionale Pianistico „Camillo Togni”, China Shenzhen International Piano Concerto Competition, XVII Concorso Internationale per Pianoforte e Orchestra Citta di Cantu, 4th Seoul International Music Competition i Jose Iturbi International Music Competition w Los Angeles. Mariya wygrała Międzynarodowy Konkursu Pianistyczny „Maria Callas Grand Prix” i jest laureatką Busoni International Piano Competition w Bolzano. W 2009 r. otrzymała nagrodę od Fundacji Yamaha.

Pianistka koncertowała na Ukrainie, w Rosji, Polsce, Niemczech, Austrii, Holandii, Włoszech, Francji, na Taiwanie, w Grecji, Turcji, Malezji, Korei, Chinach i USA. Występowała m.in. z Bolzano-Trento Haydn Orchestra, z Ukraine Philharmonic Orchestra, z Moscow Philharmonic Orchestra, z St.Petersburg Philharmonic Orchestra, z Polską Filharmonią Bałtycką w Gdańsku, z orkiestrą kameralną Polskiego Radia „Amadeus”, z Incheon Philharmonic Symphony Orchestra, z Ukraine State Symphony Orchestra, z Evergreen Symphony Orchestra (Taipei), z Orchestre National d’Île de France oraz z Korean National Symphony Orchestra.

Grała m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Chopinowskim w Dusznikach Zdroju, International Keybord Institute & Festival w Nowym Jorku i w Filharmonii Narodowej w Warszawie.

Nagrała II Koncert fortepianowy Rachmaninova z Gottingen Symphony Orchestra. Pianistka nagrywa dla wytwórni NAXOS. Na jej najnowszej płycie, która ukazała się w 2012 r., znalazły się utwory Schumanna.

TADEUSZ WOJCIECHOWSKI - dyrygent

Urodzony w Warszawie, po studiach w stołecznej Akademii Muzycznej w klasie wiolonczeli Andrzeja Orkisza i dyrygentury w klasie Stanisława Wisłockiego, w latach 1973-74 doskonalił swoje umiejętności w zakresie gry na wiolonczeli w paryskim Narodowym Konserwatorium w mistrzowskiej klasie Bernarda Michelina. Jako kameralista otrzymał III nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Muzyki Współczesnej „Gaudeamus” w Rotterdamie (1973), a jako wiolonczelista II nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Wiolonczelowym im. Dezyderiusza Danczowskiego w Poznaniu (rok później).

Jest laureatem wielu nagród również jako dyrygent. Najważniejsze spośród nich to: II nagroda na Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim w Besançon we Francji oraz III nagroda i Nagroda Ministra Kultury i Sztuki na Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach.

Jeszcze w czasie studiów w Paryżu współpracował z takimi zespołami, jak Orchestre de Versaille, Les Musiciens de Paris, Orchestre des Pasdeloup, Orchestre de Colonne i Orchestre de Conservatoire.

W latach 1976-77 był koncertmistrzem Polskiej Orkiestry Kameralnej kierowanej przez Jerzego Maksymiuka, z którą odbył kilka tournées, m.in. po Włoszech, Niemczech i Wielkiej Brytanii oraz dokonał nagrań dla firmy fonograficznej EMI. Równocześnie, od 1976 r. rozpoczął jako dyrygent współpracę z Teatrem Wielkim w Warszawie, która trwała do 1983. W 1982 został zaproszony do Królewskiej Duńskiej Opery w Kopenhadze, gdzie w latach 1983-96 był głównym dyrygentem.

Występował również w tak prestiżowych teatrach operowych świata, jak Metropolitan Opera w Nowym Jorku, Teatro La Fenice w Wenecji, Teatro Carlo Felice w Genui, Królewska Opera w Sztokholmie i Królewska Opera w Oslo. W 1994 został dyrektorem Orkiestry i Chóru Polskiego Radia w Krakowie i pełnił tę funkcję do rozwiązania zespołu. Następnie objął funkcję dyrektora Teatru Wielkiego w Warszawie i pełnił ją do 1996 r. Od 1998 do 2004 r. był dyrektorem artystycznym Muzycznego Festiwalu w Łańcucie i Filharmonii Rzeszowskiej.

W 2002 r. został również szefem-dyrygentem Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Pomorskiej. Ponadto współpracuje z niemal wszystkimi orkiestrami symfonicznymi w Polsce i z Orkiestrą Sinfonia Varsovia. Jest też pierwszym gościnnym dyrygentem Narodowej Opery Łotewskiej w Rydze, stale współpracuje z Teatrem Operowym w Monachium. W latach 2005-2008 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Filharmonii Łódzkiej im. A. Rubinsteina.

Występował w wielu krajach, m.in. w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii, Luksemburgu, Belgii, Danii, Norwegii, Szwecji, Słowenii, we Włoszech, Turcji, Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Kolumbii i Japonii. Dokonał wielu nagrań dla Polskiego Radia i Radia Duńskiego. Ma w repertuarze czterdzieści dzieł operowych oraz większość światowego repertuaru symfonicznego.

W roku 2007 kapelmistrz został uhonorowany Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis”, przyznawanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Od września 2009 r. pełnił funkcję Dyrektora Artystycznego Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus, a od listopada 2012 r. jest Dyrektorem Naczelnym orkiestry.

******

12 października 2013 r.(sobota) godz.18.00 sala koncertowa Filharmonii
» Tadeusz Wojciechowski - dyrygent
» Mariya Kim - fortepian
» Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus

Bilety w cenie: normalny 40 zł, ulgowy 30 zł, karta melomana 20 zł