Zbliża się kolejna odsłona cyklu „Sobota z The Metropolitan Opera HD Live” w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej. W nadchodzącą sobotę (16.02) o godzinie 18.55 filharmonia zaprasza na transmisję „Rigoletta” Giuseppe Verdiego.
Libretto: Francesco Maria Piave wg Victora Hugo
Prapremiera opery odbyła się w Teatro La Fenice w Wenecji w dniu 11 marca 1851 roku, a premiera opery w obecnej inscenizacji w Metropolitan Opera w Nowym Yorku miała miejsce 28 stycznia 2013r. Honory domu podczas sobotniej transmisji z MET będzie pełnić wybitna śpiewaczka Renée Fleming. Czas trwania spektaklu 3:31.
Rozpustny książę Mantui i jego błazen Rigoletto, usłużny dopóty, dopóki kolejna z ofiar nie stanie się jego własna córka. Wiec finał dość makabryczny, z trupem (jeszcze śpiewającym...) w worku. Tak było w oryginalnej wersji (zresztą wielokrotnie zmienianej przez Verdiego z powodu cenzury obyczajowej). Libretto tej opery w oryginale oparte zostało na tragedii Victora Hugo „Król się bawi” (Le Roi s’amuse). W obecnym spektaklu jednak inscenizator Michael Mayer przeniósł akcję do Las Vegas w okolicach roku 1960 - do „miasta grzechu” - w miejsce, jego zdaniem, równie szalone i rozpustne, jak tamten dwór książęcy w XVI wieku.
-
Las Vegas było zawsze symbolem dekadencji - mówi Mayer. -
To świat zdecydowanie męski, dla męskich przyjemności stworzony. Świat oszalały na punkcie alkoholu, narkotyków, władzy i pieniędzy. Kobiety tam mogły pełnić funkcje albo tancerek estradowych, albo prostytutek... Co więcej, inscenizator pozwolił sobie na szereg aluzji, takich jak na przykład podobieństwo niektórych cech postaci Księcia do... Franka Sinatry, a jego otoczenia - do innych gwiazd filmu i teatru. I tylko muzyka tej opery Verdiego płynie bez zmiany, z bezprecedensową swobodą, wręcz nonszalancją, piętrząc pomysły, nieoczekiwane kontrasty, łącząc dramat z elementami czarnego humoru. I niejeden widz po spektaklu wychodzi, nucąc sobie pod nosem słynną piosenkę Księcia: „La donna e mobile...” Kobieta zmienna jest..., którą śpiewa tutaj dobrze już zadomowiony w Metropolitan Polak - Piotr Beczała.
Obsada przedstawienia:
» Książę (tutaj: cyniczny piosenkarz) - PIOTR BECZAŁA (tenor)
» Rigoletto, jego błazen (tutaj: zgorzkniały aktor komediowy) - ŽELJKO LUCIC (baryton)
» Gilda, córka Rigoletta - DIANA DAMRAU (sopran)
» Sparafucile, płatny morderca - ŠTEFAN KOCÁN (bas)
» Maddalena, siostra Sparafucile’a - OKSANA VOLKOVA (mezzosopran)
Reżyseria- MICHAEL MAYER
Dyrygent - MICHELE MARIOTTI
Dekoracje - CHRISTINE JONES
Kostiumy - SUSAN HILFERTY
Światła - KEVIN ADAMS
Choreografa - STEVEN HOGGETT
Głosy prasy o „Rigoletto” w Metropolitan Opera:
„Rigoletto trafia w dziesiątkę” - Associated Press
„Ten spektakl nie może się nie podobać. Jest szalenie zabawny, pomysłowy, a zarazem głęboko smutny... Śmiała inscenizacja Mayera ma zarazem emocjonalną głębię i powierzchowny blask.... Pod koniec publiczność wiwatowała” - Bloomberg News
„Piotr Beczała w roli Księcia dysponuje mocnym, pięknym tenorem i znakomitą prezencją. Inscenizacja Mayera nadaje współczesnej bezpośredniości owej opowieści o tym, jak to władza i zło potrafią zniszczyć wszystko wokół siebie. ... A podkreśla ten wątek mocna obsada głównych ról” - The Wall Street Journal
Bilety w cenie sektor I - 50 zł i sektor II 35 zł do nabycia w kasie Filharmonii pon-pt w godz. 10.00 - 18.00.
******
Treść operyNiżej przypominamy streszczenie libretta oryginalnego. Lecz w inscenizacji, która przygotował Michael Mayer, wiele rzeczy się różni od oryginału. I tak na przykład: zamiast pałacu książęcego mamy kasyno w Las Vegas. Zamiast drabiny przy murze ogrodowym - windę. Zamiast mieczy mamy tu pistolety. Zamiast karczmy na przedmieściach - Sex-club. A światła przywodzą na myśl neony słynnego The Strip w Vegas.
Akt IObraz 1. W pałacu Księcia Mantui trwa zabawa. Książę zajmuje się swoimi miłostkami, a jego wiernym totumfackim jest błazen Rigoletto, cyniczny szyderca, powszechnie znienawidzony. Najnowszą ofiarą kpin Rigoletta jest hrabia Ceprano, któremu książę właśnie przyprawił rogi. Gdy Książę skarży się, że hrabia przeszkadza mu w spotkaniach z jego żoną, Rigoletto ze śmiechem radzi, by hrabiego zamknąć w więzieniu, a jego żonę porwać. Tymczasem o Rigoletcie krąży na dworze plotka, że sam, w tajemnicy przed światem, w swoim domu skrywa młodą kochankę. W związku z tym dworzanie obmyślają zemstę na błaźnie...
Natomiast Książę ma też na oku całkiem nową przygodę. Opowiada, że spotkał niedawno nieznajomą piękną dziewczynę... Szampańską zabawę psuje wtargnięcie hrabiego Monterone, który oskarża Księcia, iż uwiódł mu córkę. On również pada ofiarą szyderstw Rigoletta, za co hrabia rzuca na niego przekleństwo. Słuchając oskarżycielskich słów hrabiego, Rigoletto uświadamia sobie, że i jego córkę może spotkać podobne nieszczęście. Bo owa rzekoma kochanka, o której plotkują na dworze, to córka, którą błazen skrywa przed zapędami Księcia.
Obraz 2.Rigoletto wraca do domu. Zastępuje mu drogę Sparafucile, płatny zbir, który ostrzega go, że jego córka Gilda spotyka się potajemnie z jakimś nieznajomym. Bandyta oferuje swą pomoc w rozwiązaniu problemu. Rigoletto wchodzi do domu i wita się z Gildą. Ale kiedy opuści dom ponownie, zakrada się tam Książę, który tropił piękną nieznajomą, nie wiedząc, że to córka jego błazna.
W tym samym czasie przed domem Rigoletta zbierają się dworzanie, którzy szykują zemstę. Gdy Rigoletto wraca, namawiają go, by do nich dołączył, chodzi im, bowiem o porwanie... hrabiny Ceprano, co przecież sam Rigolletto sugerował żartem. Zakładają mu maskę, przez co nic nie widzi, proszą, by przytrzymał drabinę przy ogrodowym murze, a po tej drabinie wynoszą porwaną... Gildę. Poniewczasie Rigoletto pojmuje, jak został oszukany - i biegnie do pałacu Księcia, domyślając się, gdzie szukać córki.
Akt IIDworzanie relacjonują Księciu przebieg porwania. Książę idzie zobaczyć się z Gildą. Pojawia się zrozpaczony Rigoletto, i dowiadując się, wśród drwin, że Gilda jest w prywatnych apartamentach Księcia - wyznaje ku powszechnemu zdumieniu dworu, że to nie żadna kochanka, lecz jego córka. Dziewczyna wychodzi do ojca i wyznaje mu swą miłość do Księcia, lecz Rigoletto, głuchy na jej błagania, poprzysięga zemstę.
Akt IIIOberża na przedmieściach Mantui. Prowadzi ją Sparafucile ze swoją siostrą Maddaleną. Książę przychodzi tu się zabawić i zaczyna uwodzić Maddalenę. Jego zachowanie obserwuje z ukrycia Gilda. Przyszła tu z Rigolettem, który chciał jej pokazać, jakim łajdakiem jest w rzeczywistości ten, którego naiwnie pokochała. A jednak nie udaje mu się przekonać zakochanej dziewczyny, więc ją odsyła, z nakazem, aby skryta pod męskim przebraniem, udała się do Werony. Sam zaś dobija z zabójcą targu o życie Księcia: za godziwą zapłatę chce otrzymać w worku jego ciało, by osobiście wrzucić je do rzeki.
Tymczasem Maddalenie przypadł do gustu przystojny Książę. Prosi wiec brata, by go nie zabijał. Ale przecież Sparafucile zawarł umowę z Rigolettem! Jest wyjście: podłożyć w miejsce Księcia inną ofiarę do worka! I oto tę rozmowę podsłuchała Gilda, która zawróciła z drogi, by raz jeszcze ujrzeć ukochanego. Teraz dziewczyna - już przebrana za chłopca - chce poświecić się, by go uratować. Wchodzi więc, udając przypadkowego wędrowca - i pada pod ciosami mordercy. Rigoletto zgłasza się do oberży po worek z ciałem, lecz nagle słyszy... wesołą piosenkę Księcia! Rozwiązuje worek - i widzi ze zgrozą swoją córkę, która jeszcze w ostatnim tchnieniu prosi ojca o przebaczenie... Spełniło się przekleństwo, jakie rzucił na Rigoletta hrabia Monterone.
Szpital? Mam dobre wspomnienia!
