Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Czasami nie zdajemy sobie sprawy z tego, że nasze przyzwyczajenia dość łatwo przechodzą w nałogi. Uzależniają. Początkowo najczęściej bagatelizujemy problem. Później jest nam coraz trudniej poradzić sobie bez profesjonalnego wsparcia.

Pomoc możemy uzyskać u psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry. Aby zwrócić uwagę Państwa na to zagadnienie, po staram się scharakteryzować trzy nałogi, z których bardzo często nie zdajemy sobie sprawy. Oczywiście jest ich znacznie więcej, ale być może te przykłady pozwolą nam ocenić skalę problemu.

ZAKUPOHOLIZM

Brzmi to nieco dziwnie, ale zakupy mogą stać się groźnym problemem. Po prostu, od kupowania można się uzależnić. Zakupoholizm to wewnętrzny przymus odwiedzania sklepów i kupowania produktów, często zupełnie niepotrzebnych. Powodów takiego postępowania, przynajmniej na początku, może być wiele. Na przykład fakt, że żyło się w okresie kartek, braków w zaopatrzeniu w potrzebne produkty. Lub chęć dokonania interesujących zakupów. Potem następują tłumaczenia, że są duże przeceny, że ktoś kupił to znacznie drożej i tym podobne. To tylko przekonywanie samego siebie.

Obecnie na zapas nic już nie musimy kupować. Promocje, jakie by nie były ( 50 %, 70 % ), należy dobrze rozważyć. A kupować należy to co potrzebne.

W przypadku zakupoholika nie jest to jednak wcale takie proste. U podłoża uzależnienia leżą bowiem problemy psychiczne, często bardzo poważne. Zazwyczaj mają swój początek w dzieciństwie lub we wczesnej młodości. Często wiążą się z brakiem poczucia bezpieczeństwa i z zachwianiem przekonania o własnej wartości. W tym przypadku nadmierne zakupy są formą rekompensowania sobie dawnych kłopotów, niejako „nagradzania się prezentami”.

Zakupoholikowi jest bardzo trudno powstrzymać się przed dokonaniem zakupów i to zupełnie niezależnie od sytuacji finansowej, bo to zaburzenie cechuje brak realizmu. Najczęściej kupiony przedmiot nie jest wcale potrzebny (np. piąta bluzka w tym samym kolorze). Jednak przedmiot kupowany staje się nagle bardzo upragniony. Refleksja przychodzi później. Z nią poczucie winy. Jednak bardzo szybko przechodzimy do porządku nad tą sprawą i wszystko zaczyna się od nowa.

Osoby bardzo podatne na zakupomanię mają bardzo niski poziom serotoniny. Nie leczony zakupoholizm może łatwo doprowadzić do działań ekstremalnych jak zadłużenia, kradzieże i inne, rujnujących życie własne, a często też rodziny.

Zakupoholikami, jak i innymi osobami uzależnionymi zajmują się specjaliści w ośrodkach terapii uzależnień. Taką terapię warto także samemu wspomagać. Np. na zakupy zabieramy określoną ilość pieniędzy, jeśli to możliwe staramy się o towarzystwo osoby rozsądnej, najlepiej o silnym charakterze. Oczywiście nie może to być osoba o podobnych skłonnościach.

Pocieszające jest to, że z nałogu można się wyleczyć. Jednak trzeba chcieć.

Serotonina (5-HT; 5-hydroksytryptamina; C10H12N2O) jest biologicznie czynną aminą, hormonem, który pełni funkcję m.in. ważnego neuroprzekaźnika w ośrodkowym układzie nerwowym i w układzie pokarmowym. Związek ten występuje też w trombocytach.

Zadowolenie związane z wykonywaniem przyjemnych czynności, jak np. jedzenie czekolady jest prawdopodobnie wywołane wydzielaniem serotoniny w jądrach szwu. Stąd mylne przekonanie, że czekolada działa przeciwdepresyjnie. Serotonina jest również niezbędna do snu - u zwierząt doświadczalnych blokowanie jej syntezy powoduje bezsenność. Poziom tej substancji w mózgu wpływa również na potrzeby seksualne, zachowania impulsywne i apetyt.

Pod względem chemicznym serotonina należy do rodziny tryptamin. Niektóre substancje psychoaktywne, np. LSD, DMT czy psylocybina mają podobną budowę jak serotonina i często wpływają na jej poziom w mózgu.

Leki wpływające na mechanizmy działania serotoniny są stosowane w lecznictwie w postaci takich grup leków jak inhibitory MAO oraz SSRI takie jak na przykład fluoksetyna (Prozac). Są to leki przeciwdepresyjne działające dopiero po dłuższym czasie zażywania (tydzień-dwa). Mechanizm leków czy substancji psychoaktywnych wpływających na poziom serotoniny w mózgu polega zwykle na blokowaniu jej wychwytu zwrotnego. Należy uważać przy ich stosowaniu, by nie doprowadzić do zespołu serotoninowego.