Muzeum Bitwy pod Grunwaldem, we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie oraz wsparciem Związku Harcerstwa Polskiego, przeprowadziło publiczną zbiórkę na zakup aparatury niezbędnej do konserwacji obrazu Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem. Przez trzy miesiące udało się zebrać 8541,98 zł, 10,01 euro, 5 centów litewskich i 25 kopiejek ukraińskich. Pieniądze zostaną w jutro (6.10) przekazane w Warszawie podczas spotkania z Dorotą Ignatowicz, Głównym Konserwatorem Muzeum Narodowego, która prowadzi cały projekt konserwacji. Warto wspomnieć, iż Muzeum w Stębarku równolegle ze zbiórką prowadziło akcję edukacyjną na temat obrazu.
Obraz powstał w 1878 roku, w Krakowie. Jest malowany na płótnie, a sama praca nad nim trwała bez mała 6 lat. Po raz pierwszy został pokazany na wystawie w sali krakowskiego Urzędu Miasta 28 września 1878 roku. Od tego czasu, aż do roku 1922 wędrował po różnych galeriach Europy. Był m.in. w: Wiedniu, Warszawie, Petersburgu, Berlinie. Londynie, Paryżu, Lwowie, Bukareszcie, Moskwie. W czasie II wojny światowej obraz Matejki przez 3,5 roku był zakopany w ziemi w podlubelskiej wsi. 17 października 1944 roku obraz został przewieziony do Muzeum Narodowego w Warszawie, gdzie znajduje się po dziś dzień jako element stałej ekspozycji.
Obecnie Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki poddawana jest drugiej w historii, pełnej i gruntownej konserwacji, o którą obraz wołał od lat. Renowacja dzieła pochłonie ok. 1,8 mln złotych i choć większość środków udało się już zgromadzić dzięki dotacji MKiDN oraz wsparcia sponsorów: PKN Orlenu i PKO Banku Polskiego, to wciąż brakuje funduszy na aparaturę do prześwietleń rtg oraz spektrografu w podczerwieni.
Muzeum Bitwy pod Grunwaldem postanowiło wesprzeć konserwację niezmiernie istotnego dla etosu Grunwaldu dzieła, organizując nową zbiórkę. Z pomocą przyszli także harcerze ze Związku Harcerstwa Polskiego, którzy podczas obchodów Dni Grunwaldu przeprowadzili kwestę do puszek.
Dla wielbicieli techniki filmowej Muzeum Bitwy pod Grunwaldem przygotowało nie lada gratkę. Zrealizowany pod artystycznym nadzorem Tomasza Bagińskiego, na zlecenie Muzeum Narodowego w Warszawie, film edukacyjny Opowieść o obrazie Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem”, to niezwykła nowela o historii obrazu, a także o kilkunastu postaciach wyłonionych z gęstego tłumu bitewnego. Ściśle matematyczna, komputerowa analiza przestrzenna obrazu pozwoliła wydobyć z płótna detale niedostępne podczas zwykłego oglądu tego obrazu. W projekcie wykorzystano materiały wizualne, w tym nawiązujące tematycznie do obrazu Matejki bezcenne ryciny i grafiki, pochodzące ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Wyświetlany w sali kinowej muzeum film cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem turystów.
Warto nadmienić, iż innowacyjność trwającej obecnie konserwacji Bitwy pod Grunwaldem polega na równoległym prowadzeniu działań remontowo-konserwatorskich wraz z realizacją programu badawczego. Nowością jest prowadzenie prac w sali, do której mają dostęp zwiedzający, tym samym mając możliwość obserwowania ich postępu i „kuchni”. Duże znaczenie miały tutaj rozmiary płótna (42m2), wymuszające przeprowadzenia prac w odpowiednio do tego przystosowanej Sali Matejkowskiej.
W połowie czerwca 2010 roku przystąpiono do wstępnej ekspertyzy, która pozwoliła na określenie stopnia degradacji dzieła. 6 czerwca Bitwa pod Grunwaldem została zabezpieczona bibułą, zdjęta ze ściany i ułożona na specjalnym drewnianym podeście, na którym prowadzone są prace. 22 listopada, zainstalowano specjalne przenośne pochłaniacze pary wydobywającej się z rozpuszczalników. Podczas długotrwałych zabiegów chemicznych, zostało usunięte z obrazu oryginalne płótno dublażowe, które było zespolone z masą woskowo-żywiczną, stanowiące integralną część obrazu. Po usunięciu całkowicie masy dublującej z odwrocie obrazu, przeprowadzona zostanie ponowna reperacja rozdarć i ubytków płótna. Następnie obraz zostanie ostatecznie zaimpregnowany. Po wykonaniu tych czynności, Bitwa, zostanie nałożona na samonaprężające się metalowe krosno. Kolejnym etapem będą prace na licu obrazu. Po jego oczyszczeniu farba finalna (werniksy) oraz retusze zostaną usunięte, a konserwatorzy ponownie dokonają retuszu ubytków warstwy malarskiej.
Jubileuszowy konkurs gwary warmińskiej odbył się w Giet...
