Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Dzisiaj (12.04) obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Lotnictwa i Kosmonautyki. Święto ustanowiono na pamiątkę 12 kwietnia 1961 roku, kiedy to Jurij Gagarin odbył pierwszy lot w przestrzeń kosmiczną. Święto jest dobrą okazją do przypomnienia o olsztyńskiej inicjatywie Alei Kosmonautów. - Projekt jest wyrazem hołdu dla kosmonautów i astronautów, naukowców i inżynierów wyjątkowo zasłużonych w procesie zdobywania kosmosu. Przygotowujemy się konkursu architektonicznego, któremu będzie patronował gen. Mirosław Hermaszewski - mówi Piotr Grzymowicz, prezydent Olsztyna. - Mamy już przygotowane założenia do koncepcji architektonicznej.

Idea alei ma charakter uniwersalny, ogólnoludzki i humanistyczny. Nie do przecenienia jest jej historyczny aspekt, stanie się bowiem realnym świadectwem pionierskiego okresu podboju kosmosu. Warto podkreślić fakt, że jest to pierwsza tego rodzaju inicjatywa w Europie, a być może i na świecie. Projektowana aleja rozpoczynać się będzie w okolicy skrzyżowania ul. Głowackiego z Al. Piłsudskiego i prowadzić będzie ku głównemu wejściu do Olsztyńskiego Planetarium, wzdłuż pasa zieleni oddzielającej ją od północy od Al. J. Piłsudskiego i projektowanej zabudowy „Centaurusa” na jej południowym obrzeżu.

Lokalizacja alei w naturalny sposób nawiązuje do roli, jaką w sferze edukacji i kultury pełni Olsztyńskie Planetarium, będące ośrodkiem promocji astronomii i astronautyki. W tym zakresie placówka współpracuje na podstawie porozumienia z Muzeum Światowego Oceanu w Kaliningradzie, mieście partnerskim Olsztyna. Aleja pełnić będzie rolę atrakcji turystycznej w tym rejonie śródmieścia, który po zakończeniu przebudowy Placu Solidarności, lokalizacji przy tym placu Urzędu Marszałkowskiego i po zakończeniu inwestycji „Centaurusa”, zacznie pełnić w sposób intensywny nowe funkcje publiczne.

Wyróżnikiem Alei Kosmonautów powinien być zlokalizowany na jej początku element architektoniczny lub rzeźbiarski, nawiązujący do jej idei przewodniej, może eksponujący także pewną związaną z nią sentencję. Element o podobnym charakterze umieszczony w pobliżu głównego wejścia do Planetarium mógłby stanowić zwieńczenie perspektywy alei. Należy wziąć pod uwagę fakt, że aleja będzie odwiedzana nie tylko za dnia, powinna więc być atrakcyjnie oświetlona w sposób zharmonizowany z jej charakterem, ale przy tym zindywidualizowany w stosunku do stosowanych na świecie, podobnych rozwiązań. Dodatkowo w toku prac projektowych należy pamiętać o optycznym wyznaczeniu ciągu Alei na trakcie pieszym. Powinna się ona wyróżniać (np. kolorystycznie) od fragmentu ciągu przylegającego bezpośrednio do budynku „Centaurusa”, a także pasa drogowego / skrajni jezdni równoległej do Al. Piłsudskiego.

Elementy upamiętniające poszczególnych kosmonautów powinny mieć standaryzowaną formę, której na tym etapie poszukiwania rozwiązań o charakterze plastycznym i architektonicznym nie należy narzucać w sposób rygorystyczny. Mogą mieć one postać kamiennych lub mosiężnych płyt wmurowanych w płaszczyznę chodnika lub też tablic mocowanych pionowo do muru lub innych elementów architektonicznych.

Płyta lub tablica powinna zawierać podstawowe informacje identyfikujące uhonorowaną nią osobę:

- imię i nazwisko,

- datę lotu,
- odcisk dłoni lub stopy (w przypadku astronautów z misji „księżycowych”),
- faksymile autografu.

Wymienione elementy powinny być wykonane z trwałego, szlachetnego materiału np. brązu, mosiądzu lub stali szlachetnej. Ponieważ osoby upamiętniane brały udział w misjach o rozmaitym pod względem technicznym i naukowym charakterze, tablica mogłaby zawierać także pewne elementy plastyczne identyfikowane z rolą pełnioną przez daną osobę: zarys graficzny rakiety, promu kosmicznego, Księżyca, itp., a także ewentualnie - standaryzowany pod względem długości biogram (maks. dwa tysiące znaków tekstu). Można również rozważyć możliwość udostępnienia poszerzonej informacji za pomocą zewnętrznego info-kiosku multimedialnego zlokalizowanego na terenie alei.

Zważywszy na fakt, że podbój kosmosu kosztował życie wielu kosmonautów i astronautów, w projektowaniu alei należy przewidzieć odrębne miejsce dedykowane tym bohaterom, którzy polegli w misjach. W tym elemencie projektu powinno się również znaleźć miejsce dla kosmonautów i astronautów, którzy nie stracili życia w misjach, ale już nie żyją (np. Jurij Gagarin). W projektowaniu tego miejsca należy jednak uniknąć poetyki martyrologicznej na rzecz podkreślenia bohaterstwa pionierów przestrzeni kosmicznej.

Biorąc pod uwagę dostępną przestrzeń, na której ma powstać aleja, projekt architektoniczny powinien uwzględnić możliwość uhonorowania minimum 100 kosmonautów i astronautów.